Jak powstaje kryzys?

Niejednostajny rozwój gospodarki jest zjawiskiem naturalnym i wynika z istnienia dodatniego sprzężenia zwrotnego. Dodatnie sprzężenie zwrotne jest wtedy kiedy wzrost jakiejś wielkości wywołuje siły działające w kierunku dalszego jej wzrostu, a zmniejszenie powoduje siły w kierunku dalszego zmniejszenia. Dodatnie sprzężenie zwrotne czasami prowadzi do katastrofy czego przkładem jest lawina - mały ruch śniegu powoduje poruszenie coraz większych ilości śniegu. Często jednak zakres działania dodatniego sprzężenia zwrotnego jest ograniczony i wtedy obserwujemy oscylacje - tak jest w przypadku gospodarki, mówimy o jej cyklicznym rozwoju.

Wzrost gospodarki zachęca ludzi do pracy, do inwestycji, do zwiększania konsumpcji, co powoduje dalszy wzrost. Długi czas prosperity powoduje jednak uśpienie czujności ludzi - zaczynają oni wierzyć, że wzrost jest zjawiskiem stałym i w związku z tym inwestują dużo, ciągle powiększając moce produkcyjne, konsumują coraz więcej. Często tym inwestycjom i konsumpcji towarzyszy marnotrawstwo i często te wydatki są na kredyt, który wydaje się, że będzie łatwy do spłacenia, bo jutro wyprodukujemy więcej i będziemy zarabiać więcej. Okazuje się, że jednak wzrost gospodarczy ma swoje naturalne ograniczenia, np. rodzina może już mieć dwa samochody i trzeci był by tylko kłopotem. Jeśli dużo producentów się pomyli w swoich kalkulacjach przy inwestycjach to zaczynają oni ponosić straty: wyprodukowali za dużo i towar niszczeje, a tu przychodzi czas spłacenia kredytów. Ograniczają więc konsumpcję, produkcję, zaczynają się zwolnienia, zwalniani też ograniczają konsumpcję i mamy kryzys. Kryzys też ma jednak na szczęście swoje ograniczenia, ludzie mają instynkt samozachowawczy, podejmują działania obronne np. w postaci podjęcia pracy dającej bardzo małe dochody, której to pracy nie zaakceptowali by w warunkach prosperity. Zatrzymanie kryzysu daje sytuację, w której znowu ludzie zaczynają dążyć do poprawy swojego bytu i rozpoczyna się prosperita.

Bacz