Sprawiedliwym wśród Narodów Świata

Od 1963 roku specjalna komisja nadzorowana przez Izraelski Sąd Najwyższy ma obowiązek przyznawania odznaczenia za zasługi w ratowaniu osób narodowości żydowskiej w czasie Holokaustu.
Odznaczenie zwie się „Sprawiedliwym Wśród Narodów Świata” („the Righteous Among the Nations”).
Wyszukiwaniem i klasyfikacją kandydatów na medal, bo taką odznaczenie ma postać, zajmuje się organizacja Yad Vashem. Ogółem do zeszłego roku przyznano 21,758 medali w tym 6,004 Polakom.

Medal jest ceremonialnie wręczany osobie która dokonała aktu uratowania ofiary Holocaustu lub w wypadku gdy takowa już nie żyje, jej najbliższemu krewnemu.
Oto lista krajów których obywatele otrzymali medale „Sprawiedliwym wsród Narodów Świata”: Polska - 6,004 medale, Holandia - 4,767, Francja - 2,740, Ukraina - 2,185, Belgia - 1,443, Węgry - 685, Litwa - 693, Białoruś - 576, Słowacja - 465, Niemcy - 443, Italia - 417, Grecja - 271, Jugosławia (Serbia) - 124, Rosja - 124, Czechy - 118, Chorwacja - 106, Łotwa - 103, Austria - 85, Mołdawia - 73,
Albania - 63, Rumunia - 53, Szwajcaria - 38, Bośnia - 35, Norwegia - 41,
Dania - 21, Bułgaria - 17, Wielka Brytania - 13, Szwecja - 9, Macedonia - 10, Armenia - 10, Słowenia - 6, Hiszpania - 3, Estonia - 3, Chiny - 2, USA - 3,
Brazylia - 2, Chile, Japonia, Luxembourg, Portugalia, Turcja, Gruzia – po jednej osobie W sumie – 21,758 osób.

Wielu o tym nie wie a i w szkołach o tym było głucho, że Polska była jedynym krajem w okupowanej Europie gdzie za pomaganie Żydom groziła kara śmierci.
Wielu Polaków zostało z tego powodu przez Niemców zamordowanych.
W 1988 roku „Komisja do Badania Zbrodni na Narodzie Polskim” pod kierownictwem prokuratora Wacława Bielawskiego opracował listę zamordowanych za pomaganie Żydom. Lista tą obejmowała 1,181 osób. Liczba ta została zredukowana w 1997 przez komisję zawiązaną z przedstawicieli Instytutu Pamięci Narodowej i Reprezentanta Yad Vashem w Polsce, do liczby 704 osób. Powodem tego była skomplikowana procedura określania kto faktycznie zginął pomagając Żydom. Wymagane były zeznania naocznych świadków, co po 50-ciu latach było bardzo utrudnione, wręcz niemożliwe.

Podobnie wyglądała sytuacja przy przyznawaniu medalu „Sprawiedliwym wśród Narodów”. Aby zakwalifikować kogokolwiek należało przesłuchać swiadków, koniecznie żydowskiego pochodzenia, świadkowie Polacy nie byli brani pod uwagę.
Tych co zginęli wraz z tymi których usiłowali ratować również nie liczono.
Oznacza to również że jeżeli uratowany Żyd zginął wraz z Polakami, zginął w innych okolicznościach, lub po prostu zmarł ze starości zanim zdążył złożyć zeznania, takich przypadków nie brano pod uwagę.
Dodatkowo na przeszkodzie stała okoliczność że Polska od wojny do 1989 roku leżała za „żelazną kurtyną”, państwo Izrael było „na cenzurowanym” co całkowicie uniemożliwiało jakąkolwiek kooperację mającą na celu wykrycie wszystkich którzy oddali życie za pomaganie Żydom.
Należy tu dodać że oprócz kary śmierci za pomoc, jaka groziła jedynie Polakom, przedstawiciele narodowości żydowskiej byli niezwykle trudni do ukrycia. Panuje przekonanie że ponad 85% Żydów, szczególnie tych z terenów wschodnich nie znało języka polskiego, porozumiewali się w jidish, dialekcie będącym mieszaniną hebrajskiego, niemieckiego z naleciałościami rosyjskimi. Wielu z nich było członkami ortodoksyjnego odłamu żydostwa co dodatkowo utrudniało ich ukrycie.

Innym elementem był fakt że tereny wschodnie Rzeczypospolitej były etniczną mieszaniną wielu grup narodowościowych jak; Ukraińcy, Białorusini, Litwini, Tatarzy, Rosjanie etc. a wiadomym jest że wielu z nich trudniło się kolaboracją z Niemcami (UPA, OUN). Wielu z nich jednak, tak jak i Polacy, Żydom pomagali.

Reasumując nie można w żadnym wypadku stwierdzić ilu Polaków zostało zamordowanych za pomaganie osobom narodowości żydowskiej tak jak nie można stywierdzić ilu zasłużyło na medal „Sprawiedliwym wśród Narodów” jestem jednak przekonany że liczba 6,004 przyznanych odznaczeń powinna być zwielokrotniona.
Ile razy? Tego już nikt się nie dowie.

Napisał: Globtrotter

Żródło: http://yad-vashem.org.il/righteous/righteous_table.html