Małgorzata Wassermann (37 l.) w rozmowie z Faktem przyznaje, że w Polsce nie ma woli, by dojść do prawdy. – Ufałam zespołowi, który pracował przy identyfikacji zwłok. Nie miałam cienia wątpliwości co do ich uczciwości i rzetelności. Nie nastawiałam się negatywnie, nie czułam żadnej wrogości. Ani Ewie Kopacz (59 l.), ani innym wysłannikom rządowym nie przypisywałam złej woli – zapewnia. Przypomina, że bardzo sprawnie zorganizowano pierwszy pogrzeb jej taty, za co publicznie serdecznie podziękowała. – Relacje się pogorszyły, gdy zaczęliśmy pytać o konkrety. Gdy po miesiącach zorientowałam się, że chaos i „dziadostwo” dotyczyło wszystkiego – postępowania z rodzinami, zmarłymi, bałaganu w śledztwie – wyjaśnia Małgorzata Wassermann. I przywołuje trzy przykłady, które jej zdaniem dowodzą, że posmoleńskie stanowisko polskiego rządu budowane było na kłamstwie i zrzucaniu z siebie odpowiedzialności. Oto poruszające cytaty z tej książki.

Ewa Kopacz: Wrócimy do Polski i będą mieć do mnie o wszystko pretensje

kwiecień 2010 r., prosektorium w Moskwie

„Razem ze mną była bratowa Daria Wassermann i Mateusz Bochacik. Z lotniska udaliśmy się prosto do Instytutu Medycyny Sądowej. (...) Panował bałagan. Brakowało ludzi. (...) Sama nie czułam się na siłach identyfikować ciało. Poprosiłam Darię i Mateusza.”

Daria Wassermann: „Po wyjściu z kostnicy zaprowadzili nas do auli na parterze. Małgosia miała tam czekać, ale nie było jej bardzo długo. Podeszliśmy do ministra Arabskiego i poskarżyliśmy, że nie wiemy, co się z nią dzieje. Minister sprawiał wrażenie niezorientowanego. Ewa Kopacz spytała nas, czy mamy jakieś osobiste rzeczy do trumny. Mieliśmy różaniec teścia oraz rzeczy od rodziny Aleksandra Szczygły. Powiedziała, że wprawdzie procedury tego zabraniają, ale ona dopilnuje, by znalazły się w trumnach. W hallu poczęstowała mnie papierosem. Narzekała, że Rosjanie nie chcą ubierać zwłok. Kiedy jest problem, to mówi im, że „tak chciał premier Putin” i wtedy stają na baczność. Podziękowaliśmy jej za dobre przyjęcie i szybką identyfikację. „My tutaj sobie rozmawiamy – powiedziała – byłoby dobrze, żebyście umieścili dla mnie w internecie jakieś podziękowania. Bo wrócimy do Polski i będą mieć do mnie o wszystko pretensje”. Byłam w szoku. Nie takich słów się spodziewałam”.

Centrum Informacyjne Rządu nie odpowiedziało na naszą prośbę o odniesienie się premier Ewy Kopacz do tych słów. Jednak w Sejmie 19 stycznia 2011 roku ówczesna minister zdrowia zapewniała: „Nad tymi zwłokami ostatnią rzeczą, o której się myślało, to był PR i polityka. Jeśli dzisiaj ktokolwiek zarzuca urządzanie PR-u z powodu tej tragedii, jest po prostu szubrawcem i nie boję się tego słowa”.

Jerzy Miller: Nie ponosimy odpowiedzialności, to idealny układ

10 listopada 2010 r., Warszawa, pierwsze spotkanie z rodzinami smoleńskimi

„Minęło już pół roku od katastrofy, a my wciąż nie znaliśmy odpowiedzi na podstawowe pytania. Wydawało się, że najlepiej będzie zapytać samego premiera i jego ministrów. (...) Na początku było miło. Premier rozpoczął od przeprosin za słowa o pieniądzach, których rzekomo domagaliśmy się od państwa. Tłumaczył, że został 'podpuszczony' przez dziennikarza i nie chciał swoją wypowiedzią nikogo dotknąć. (...) Kiedy zaczęliśmy pytać o konwencję chicagowską, na twarzach ministrów dostrzegłam wyraz ledwo skrywanej ulgi. Jeden z nich zaczął nas przekonywać, że to świetny ruch. (...) Andrzej Melak [w katastrofie smoleńskiej stracił brata Stanisława – przyp. red.] zwrócił się wtedy do ministra Millera: „Czy pan wie, że zgadzając się na konwencję, pozbawiliśmy się wpływu na cokolwiek?”.
Odpowiedź ministra była zaskakująca:
'I o to właśnie chodziło. My za nic nie odpowiadamy. Nie ponosimy odpowiedzialności za ostateczny raport. Dajemy tylko nasze uwagi końcowe. To dla nas idealny układ'. Bardzo dobrze je zapamiętałam.”

– Wykluczam, że to były moje słowa – twierdzi dzisiaj ówczesny szef MSWiA i szef komisji wyjaśniającej katastrofę Jerzy Miller, którego zapytaliśmy o tamto spotkanie i jego wypowiedź cytowaną przez Małgorzatę Wassermann. – Nie nagrałam spotkania, bo nie stosuję takich metod, ale sporządziłam notatkę z całego wydarzenia. Wiedziałam, że informacje, które padną na tak ważnym spotkaniu, mogą mieć ogromne znaczenie. Nie myliłam się. Te słowa uzmysłowiły nam, że sprawa jest przegrana. Oddaliśmy śledztwo w ręce Rosjan – mówi Faktowi Wassermann.

Ks. Henryk Błaszczyk: Rosjanie od początku nie dopuszczali nas do niczego

10 listopada 2011 r., spotkanie z rodzinami

„Ewa Kopacz mówiła, że nikomu nie życzy tego, co ona przeżyła w Moskwie. Wspierał ją ksiądz Henryk Błaszczyk, który – zwracając się do Dariusza Fedorowicza [w Smoleńsku stracił brata, tłumacza – przyp. red.] – powiedział, że najwięcej pretensji mają ci, których tam nie było. Fedorowicz jest lekarzem. Kiedy pytał o to, kto i w jaki sposób przeprowadzał sekcje, przyjął dość ostrą retorykę. Wówczas ksiądz oskarżył go o to, że jest człowiekiem niedojrzałym, który skupia się wyłącznie na sobie. (...) Kiedy stałyśmy z mamą w kolejce do szatni, podszedł do nas i zaczął przepraszać. Mówił, że nikogo nie chciał urazić. Chciał, byśmy zrozumieli, że oni też są ludźmi i nie byli przygotowani na tak dramatyczne wydarzenia. (…) 'Proszę nam nie wmawiać – mówiłam – że 11 kwietnia było po sekcjach. To wbrew zdrowemu rozsądkowi'. Ksiądz nadal obstawał przy swoim. 'Proszę nie opowiadać, że było cudownie i że Rosjanie wam pomagali!'. Wywiązała się między nami ostra wymiana zdań.

W końcu ksiądz Błaszczyk odpuścił:
'Co mam powiedzieć? Rzeczywiście współpraca z Rosjanami była bardzo zła. Od początku nie dopuszczali nas do niczego' – przyznał. 'To dlaczego słyszymy, że państwo zdało egzamin?' 'A co pani chce ode mnie usłyszeć?'. 'Prawdę!' 'Dobrze, to powiem prawdę. Nie daliśmy rady. Nie podołaliśmy. I co mam teraz zrobić?'. (…) Przyznaję, byłam pod wrażeniem jego szczerości. Ale to nie trwało długo. Gdy wróciłyśmy około północy do hotelu,
włączyłam TVN24, a tam leciała powtórka 'Kropki nad i', której gościem był ksiądz Błaszczyk. I to był absolutny szok. Znowu powtarzał, że współpraca z Rosjanami była znakomita, a najgłośniej krzyczą teraz ci, których w Moskwie nie było”.

Księdza, który towarzyszył polskiej delegacji podczas sekcji zwłok ofiar katastrofy smoleńskiej w Moskwie, zapytaliśmy o słowa, które Małgorzata Wassermann cytuje w swojej książce: „Nie podołaliśmy. Nie daliśmy rady”. Czy podpisałby się dziś pod nimi? – Nie wycofuję się z nich. Po naszej stronie też były błędy. Nie daliśmy rady, bo było nas za mało. Przykro, że zarzucono nam fałszowanie rzeczywistości. Jedno źle zinterpretowane zdanie doprowadziło do tego, że zrobiono ze mnie oszusta, moskiewskiego agenta. To Rosjanie po roku od katastrofy dokonali potwornej manipulacji w raportach sekcyjnych, o czym wielokrotnie mówiłem. Z perspektywy czasu, po opadnięciu emocji, oczekiwałbym większej gorliwości w poszukiwaniu prawdy ze strony organów Państwa polskiego. Ta tragedia dotknęła wszystkich Polaków. Nie powinna nad dzielić, ale jednoczyć – mówi w rozmowie z Faktem.