las Świnarzyński

Na początku października 1943 r. zaprzyjaźniony Ukrainiec Bazyli Korneluk pod osłoną nocy przeprowadził nas jemu tylko znanymi ścieżkami do miasteczka Turzysk. Było to około 15 km i tam ulokował nas u swojego znajomego Ukraińca, zaś po kilku dniach znaleźliśmy inne schronienie, już w polskiej rodzinie. Byliśmy jednak bez pracy i bez środków do życia. Taki to już los tułaczy ale póki co żyliśmy! W...

Nazywam się Jan Feliks Jakubiak, ur. się 2 stycznia 1924 r. w kolonii Hirki, sołectwo Ossa, gm. Turzysk, powiat Kowel, woj. Wołyńskie, w rodzinie chłopskiej. Rodzice Antoni i Janina pochodzili ze wsi Przewale, gm. Tyszowce, powiat Tomaszów Lubelski na Zamojszczyźnie. Po zakończeniu I wojny światowej pobrali się i posiadali razem 6 morgów ziemi uprawnej. Ziemię tę sprzedali i kupili w kolonii...

Tatuś Jan Rusiecki zostawił konie u stryja Karola Rusieckiego i był w kościele pw. Narodzenia NMP w Swojczowie, potem udali się na cmentarz. I gdy uroczystość pogrzebowa Władysława Nowaczyńskiego skrytobójczo zamęczonego w czerwcu 1943 r. przez banderowców dobiegła końca, a tatuś wracał po konie i wóz, wtedy na drodze spotkali go Ukraińcy i koniecznie chcieli zabrać go ze sobą na „poszpant” do...

Praca organiczna na Wołyniu 1933-43

Władysław Czermiński ur. się 15 sierpnia 1910 r. we wsi Jeżewo, gm. Zawidz, pow. Sierpc w województwie mazowieckim. Ochrzczony zapewne w miejscowym kościele św. Bartłomieja. Rodzina pochodziła z Wołynia, a konkretnie z Dubna nad Ikwą. Jak sam miał mawiać: "Tam leżą kości moich przodków". W rodzinie były podtrzymywane żywe tradycje patriotyczne. Jego dziadek...

Czytając kolejne numery czasopisma „Na Rubieży”, o dokonywanych zbrodniach na ludności polskiej na Wołyniu przez bandycką Ukraińską Powstańczą Armię (UPA), postanowiłem i ja opisać swoje przeżycia z tamtego czasu. Był przełom roku 1942/43, miałem wówczas 18 lat. Mieszkałem we wsi Wołczak, gm. Werba, pow. Włodzimierz Wołyński, graniczącym z pow. Horochowskim i Kowelskim.

Wieś Wołczak zamieszkała...

Teraz i w tych godzinach nocnych właśnie 76 lat temu 11 lipca 1943 r. banderowcy zdradziecko rozpoczęli Rzeź Dominopola. Duża, ludna, stara, polska od wieków wieś o szlacheckim rodowodzie nad Turią, zwana Perłą Wołynia, spała sokojnie, ufna w sojusz polsko-banderowski, zawiązany od maja 1943 r.

Tymczasem z Lasu Świnarzyńskiego wyszły upiory z siekierami spod znaku OUN-UPA, otoczyli wszystkie...

Dokładnie w tych godzinach, po północy z 10 na 11 lipca 1943 r., b. liczne, upiorne watahy, po kilku i kilkunastu banderowców ze wsi Wołczak i z Lasu Świnarzyńskiego, uzbrojonych w siekiery i inną wszelką broń, otaczały polskie domy. W śpiącej i nieczego się niespodziewającej wsi Dominopol na Ziemi Swojczowskiej na jeden polski dom, przypadało po ośmiu, dziesięciu żołnierzy i chłopów z OUN-UPA....

Kolonia Jesionówka była stosunkowo mała, choć czysto polska, liczyła tylko 14 domów. Położona była pomiędy dwoma wielkimi połaciami Lasu Świnarzyńskiego i tzw. poniemieckiego, należącego do gospodarzy Niemców, zamieszkujących wyłącznie kolonię Swojczówka.

Kolonia Jesionówka położona była właściwie nad rzeką Turią, do której z mojego domu było zaledwie 500 m. Pamiętam, że bardzo lubiłam tam...

W maju 1943 r. banderowcy zabrali ze sobą do lasu Edwarda Korda i Władysława Piwkowskiego oraz innych Polaków, rozpowiadając niby tu i ówdzie, że chłopcy ci będą teraz walczyć razem z nimi, ramię w ramię z Niemcami. Jednak ludzie Ci nigdy już więcej nie wrócili do swoich domów i rodzin. Polacy w naszych stonach po cichu, powiadali między sobą, że Ich banderowcy skrytobójczo pomordowali tam, że...

Od wiosny 1942 r. zaczynają w naszych stronach chodzić słuchy, że Ukraińcy, głównie policjanci ukraińscy w służbie niemieckiej, dopuszczają się brutalnych morderstw i prześladowań na wybranych Polakach, a nawet na całych rodzinach polskich. Mówiono coraz częściej z trwogą w sercach: „Jak już kogoś napadli, to prawie na pewno zamordowali.”.

Pierwszy głośny mord, który mocno utrwalił mi się w...

Ogólne mordy ludności polskiej zaczęły się z początkiem lipca 1943 r., pierwsze ofiary padły już wczesnym rankiem w Krwawą Niedzielę 11 lipca w Dominopolu, a także na terenie naszej gminy Kisielin. W kościele parafialnym w Kisielinie pw. Matki Bożej Szkaplerznej, brutalnie wymordowano w czasie nabożeństwa setki Polaków, pozostała część broniła się w murach, nieprzerwanie przez 12 godzin. Bandyci...

Pamiętam, że latem 1942 r. pod wieczór, byłem właśnie w swoim domu, byli moi rodzice Władysław i Rozalia Życzko z d. Wrońska oraz goście Polak Stanisław Ferenc lat ok. 40 i Hipolit Niemiec również Polak, zwany potocznie „Rudym”. To byli nasi najbliżsi sąsiedzi z Kisielówki, którzy przyszli do nas, aby porozmawiać o obecnej sytuacji w naszym rejonie. Wspólnie naradzaliśmy się, jak postępować w...

W tym krótkim fragmencie i streszczeniu zawiera się esencja banderowskich tęsknot, żali i haniebnych win z wołyńskiego, kresowego ludobójstwa, które zwaliły się na ukraińskich nacjonalistów po II wojnie światowej i przygniotły ich na wieki. Banderowcy świetnie zdawali sobie sprawę, że należało uczynić coś, co w jakikolwiek sposób zdejmowałoby z nich odpowiedzialność za dokonane, niezwykle...

Gdy tylko Niemcy napadli na ZSRR, szybko pogonili Sowietów daleko na wschód. Muszę przyznać, że nie zauważyłem, aby ludność ukraińska z radością witała wkraczających hitlerowców. Ukraińcy z Kohylna, w tym czasie przejawiali inną, szczególną aktywność, otóż po ucieczce Sowietów, coraz częściej jeździli furmankami do Lasu Kohyleńskiego, gdzie znajdowało się b wiele broni i amunicji, pozostawionej...

Latem 1942 r. pod wieczór, byłem właśnie w swoim domu, byli moi rodzice Władysław i Rozalia Życzko z d. Wrońska oraz goście Stanisław Ferenc lat około 40 i Hipolit Niemiec, zwany potocznie „Rudym”. To byli nasi najbliżsi sąsiedzi z kolonii Kisielówka, którzy przyszli do nas, aby porozmawiać o obecnej sytuacji w naszym rejonie. Wspólnie naradzaliśmy się, jak postępować w coraz bardziej napiętej...

Ostatnie Boże Narodzenie na Wołyniu w roku 1942 przeżywaliśmy jeszcze w bardzo spokojnej atmosferze, tak że poza Niemcami nie znaliśmy żadnych innych źródeł niepokoju. Nadal żyliśmy sobie spokojnie i nigdy nawet nie przyszło by nam do głowy, że raptem w ciągu kilku miesięcy, nasza rodzinna ziemia zamieni się w piekło i to prawdziwe. Gdyby ktoś wtedy przekonywał mnie, że za pół roku Ukraińcy będą...

Dominopol wieś stara, polska rozłożona pięknie nad rzeczką Turia na Ziemi Swojczowskiej na Wołyniu. Do powiatowego miasteczka Włodzimierz Wołyński, co to prawie nad rzeką Bug, było zaledwie około 15 km. Zamieszkana przez szlachtę zagrodową, liczyła 60 rodzin polskich i dwie, cztery rodziny ukraińskie.

Antonina Sidorowicz z d. Turowska tak wspomina: „Było u nas często bardzo cicho i spokojnie,...