Dziedzictwo Norymbergi?

Śledząc niemieckie echa polskiej premiery serialu ZDF znalazłem w Onecie wypowiedz Andreasa Nachamy, dyrektora berlińskiego Muzeum Topografii Terroru. Powiedział on m.in. : „Proszę zapytać [Niemców - przyp.tł], kto w 1945 roku wyzwolił Berlin? Na sto procent padnie odpowiedź: Armia Czerwona. Nikt nie wie, że w tej operacji istotną rolę odegrali żołnierze polscy.” Nie wiem, czy przekład tej wypowiedzi jest właściwy, ale zakładam że tak. Niemiecki historyk w 68 lat po zdobyciu Berlina przez Armię Czerwoną i jednostki 1 Armii WP mówi o wyzwoleniu Berlina! Od kogóż to wyzwolono Berlin? Kto go wcześniej zdobył, czy opanował?

Wypowiedz ta spowodowała, że zadałem sobie pytanie kto i kiedy po raz pierwszy zasugerował Niemcom, że zostali w roku 1945 wyzwoleni przez aliantów? Odpowiedz była stosunkowo prosta: alianci. I to bynajmniej nie alianci ze Wschodu. Wręcz przeciwnie.

Skoro więc nadszedł czas totalnej rewizji historii II WŚ, może warto także zrewidować nasze podejście do aktu założycielskiego powojennych Niemiec, nie szkodzi, że wówczas czasowo podzielonych? A w moim przekonaniu aktem owym był Proces Norymberski. A przynajmniej był on pierwszym i najważniejszym elementem owego aktu założycielskiego, jego fundamentem.

20 listopada 1945 roku podczas sesji porannej Trybunału Międzynarodowego rozpoczęto odczytywanie aktu oskarżenia do protokołu: „Punkt pierwszy – wspólny plan lub spisek [w celu] uzyskania władzy totalitarnej nad Niemcami.”

Następnego dnia sędzia Jackson rozpoczął mowę wstępną oskarżenia, od opisania okoliczności dojścia do władzy NSDAP przy pomocy zbirów i bojówek SA, „które terroryzowały i zmuszały do opozycję, zdoławszy w końcu połączyć się z politycznymi oportunistami, militarystami, przemysłowcami, monarchistami i reakcjonistami politycznymi”.

Czyżby siejące terror wobec opozycji bojówki nie składały się z Niemców? Czyżby polityczni oportuniści, militaryści, przemysłowcy, monarchiści i reakcjoniści polityczni nie byli Niemcami? Może właśnie tu należy szukać genezy „zaginionego plemienia” pozbawionych narodowości nazistów?

Alianci postanowili oszczędzić Niemcom hańby, pamiętając o tym, że „hańba Traktatu Wersalskiego” była najważniejszym – przynajmniej w aspekcie psychologii społecznej – czynnikiem kreującym niemiecki rewizjonizm i niemiecką chęć odwetu w okresie międzywojnia. Co w końcu doprowadziło do wybuchu II WŚ.

Właśnie w Norymberdze Niemcy stali się ofiarami. Teraz my stajemy się winowajcami. Wszak nie oddaliśmy Gdańska i korytarza, choć oddać mogliśmy. Wszak stawiliśmy opór w tej małej, lokalnej wojence Hitlera, zmuszając tym samym Anglię i Francję do zaangażowania się w konflikt, który rychło przerodził się w wojnę światową. Zmusiliśmy też ojczyznę światowego proletariatu do udzielenia pomocy proletariuszom Zachodniej Białorusi i Zachodniej Ukrainy, co doprowadziło do jakże brzemiennego w skutki sąsiedztwa Europy Hitlera i Azji Stalina.

Czy „ojcowie założyciele” powojennego ładu europejskiego popełnili jeszcze jeden -wśród wielu innych – błąd, zdejmując z narodu niemieckiego odium winy za III Rzeszę i jej późniejsze „wiekopomne” dokonania? Może jednak należało przyjąć plan Morgenthau`a? Wszak nowożytna, niemiecka państwowość liczyła sobie w roku 1945 ledwie 75 lat.

Nie zamierzam odpowiadać na te pytania. Ale namawiam, żeby je stawiać. Także w dyskursie publicznym.