Brawurowa akcja „Ognia”

18 sierpnia 1946 r. żołnierze Zgrupowania Partyzanckiego „Błyskawica” porucznika Józefa Kurasia, pseud. „Ogień” (wcześniej „Orzeł”), w brawurowej akcji uwolnili z więzienia św. Michała w Krakowie kilkudziesiąt osób, w większości więźniów politycznych – żołnierzy AK, WiN, NSZ. Akcja trwała pół godziny i odbyła się bez jednego wystrzału. Warto dodać, że miało to miejsce dwa i pół miesiąca po wydaniu przez ministra bezpieczeństwa publicznego Stanisława Radkiewicza specjalnego rozkazu lepszego zabezpieczenia więzień. Radkiewicz napisał w nim, że "jedno rozbite więzienie niszczy rezultat długotrwałych trudów, walk i ofiar setek pracowników aparatu bezpieczeństwa publicznego". 

"W przeddzień akcji Stanisław Krejcza i Irena Odrzywołek przekazali wybranym więźniom broń, którą Odrzywołek dostała wcześniej od partyzantów. W niedzielę 18 sierpnia 1946 r. pod więzienie podjechała ciężarówka oddziału Jana Janusza „Siekiery”. W tym czasie dysponujący bronią więźniowie, wykorzystując moment wietrzenia cel, rozbroili strażników, otworzyli cele, opanowali zbrojownię i związali naczelnika więzienia. Na wypadek niepowodzenia i rozpętania się strzelaniny akcję ubezpieczała obstawa, złożona z partyzantów Ruchu Oporu AK (ROAK) spod Myślenic. Wszystko poszło jednak zgodnie z planem i ich interwencja nie była konieczna.

Łącznie za mury więzienia wydostało się 71 osób, z czego dziewięć szybko ujęto. Można więc stwierdzić, że 18 sierpnia wolność odzyskały 62 osoby. Uciekinierzy byli w większości związani z różnymi formacjami podziemnymi – zgrupowaniem partyzanckim „Ognia”, NSZ, ROAK, WiN czy innymi organizacjami poakowskimi. Około 30 wybranych więźniów odjechało ciężarówką, reszta na własną rękę szukała drogi ucieczki. Ciężarówka pojechała w stronę Miechowa, przejeżdżając m.in. przez pl. Inwalidów obok gmachu Wojewódzkiego Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego. Część uwolnionych dołączy do różnych organizacji, w tym zgrupowania „Błyskawica”. (dr Michał Wenklar)