Strażnica Pasieki zapomniane kresowe Termopile.

        Chce opowiedzieć o żołnierzach Korpusu Ochrony Pogranicza. Ludziach, którzy swoim życiem udokumentowali to, że Rzeczpospolita była dla nich ważniejsza niż życie. Przedstawię historię obrony strażnicy Korpusu Ochrony Pogranicza Pasieki.

Strażnica Pasieki była jedną ze strażnic 1 kompanii granicznej Olkowicze, baonu „Budsław”, wchodzącego w skład 1 pułku Korpusu Ochrony Pogranicza „Wilejka”Dowódcą strażnicy Pasieki był sierżant Bolesław Mnich. Pozostałe strażnice to Zaćmień pod dowództwem plutonowego Tadeusza Kasprowicza i Soczewki pod dowództwem mojego pradziadka st. sierżanta Stanisława Chmielewskiego.

Tak o tym starciu mówią książki: Zaatakowane strażnice 1 kompanii granicznej "Olkowicze" poniosły znaczne straty i tylko drobne grupy żołnierzy KOP zdążyły się wycofać. Strażnica "Pasieki" zaatakowana przez kombinowany pododdział 14 Oddziału WOP NKWD, wsparty prawdopodobnie pododdziałem z 2 DS została po zaciętej walce opanowana, tracąc 13 poległych i 6 wziętych do niewoli, rannych zostało 6 czerwonoarmistów. Resztki sił kompanii "Olkowicze" dołączyły do baonu "Budsław" 18 września.

We wrześniu Polsce trwały walki z Niemcami. Pomimo bohaterskiej postawy żołnierzy Wojsko Polskie przegrywało. Wermacht coraz głębiej wkraczał w nasz kraj. Na wschodniej granicy Rzeczpospolitej trwał względny spokój. Jednak żołnierze KOP baonu „Budsław” obserwowali z niepokojem ruch po stronie sowieckiej. Wszystko wskazywało na to że Sowieci wkroczą do Polski. Dowódcy strażnic spotkali się na naradzie by ustalić jak zareagować na wkroczenie Rosjan. Strażnice na których były tylko kilkudziesięcioosobowe załogi żołnierskie nie miały najmniejszych szans powstrzymać ogromną Armię Czerwoną.

Podjęto jednak decyzję o walce. Sierżant Bolesław Mnich zapowiedział, że jego strażnica będzie walczyć z Sowietami do końca. Miał oznajmić „nie poddam się będę walczył z Czerwonymi do mojego ostatniego tchnienia” By zadać Sowietom jak największe straty tajnym podkopem jaki prowadził do strażnicy Pasieki dowieziono potajemnie ciężkie karabiny maszynowe i inne uzbrojenie z pozostałych placówek. Strażnicy mieli bronić ochotnicy z żołnierzy KOP z kompanii granicznej Olkowicze.

Plan był taki, stawić opór Sowietom, następnie wycofać się tajnym przejściem i wysadzić zaminowaną strażnicę, jak Sowieci wedrą się do środka. Załogi strażnic Soczewki i Zaćmień w przypadku wkroczenia Sowietów miały się jeśli to możliwe wycofać. 13 września Sowieci zaczęli przecinać zasieki graniczne po swojej stronie granicy. W kompanii KOP Olkowicze wprowadzono najwyższą gotowość. Bolszewicy zaczęli nadawać przez swoje radio, że wkroczą do Polski jako sojusznicy by pomóc Polakom w walce z Niemcami. Była to celowa akcja dezinformacyjna w czym Rosjanie są mistrzami.

Przed świtem 17 września pod strażnicę Pasieki podjechali Sowieci. Wyskoczyli z ciężarówki i zawołali Mnich otwieraj drzwi i poddawaj się. Żołnierze KOP na strażnicy Pasieki odpowiedzieli im ogniem CKM-ów. Zadając zaskoczonym NKWD-zistom ciężkie straty. Rozpoczęła się zacięta bohaterska walka kilkudziesięciu polskich żołnierzy przeciwko setkom Bolszewików. Sowieci widząc duży opór Pasiek sprowadzili posiłki. Ogromna przewaga ilościowa i ogniowa sprawiła że przy pomocy granatów Sowieci wdarli się do środka i zdobyli Strażnicę. Niestety nie wiadomo czy jakimś żołnierzom udało się wycofać i czy placówkę, tak jak planowano, wysadzono. Sierżant Bolesław Mnich poległ ze swoimi żołnierzami w bohaterskiej walce „walcząc do ostatniego tchnienia” Ciało Sierżanta Rosjanie zawieźli do miasteczka Olkowicze tam przerzucili je przez płot. Wisiało tak przez trzy dni ponieważ Sowieci nie pozwolili go pochować.

Tak walkę Pasiek opisywała moja prababcia - żona dowódcy strażnicy Soczewki. Nie wiem skąd w książce pojawiła się tak niska liczba ofiar sowieckich. Najprawdopodobniej są to ruskie dane bo żaden z obrońców strażnicy nie przeżył. Wziętych do niewoli najpewniej sowiecką metodą rozjechano czołgami.

Żołnierze z pozostałych KOP – owskich strażnic wycofali się w rejon koncentracji. Tak o dalszych walkach podręczniki historii: Kompanie "Olkowicze" i "Dołhinów" dotarły do Budsławia ok. południa 17 IX. Ok. godz. 13-14 baon "Budsław" opuścił m. Budsław i pomaszerował w kierunku Wilejki. Gdzie dotarł 18 IX ok. godz.14. Prawdopodobnie baon KOP "Budsław" został rozbity przez Sowietów 20 września. Miejsca nie znane.

Dowódca strażnicy Soczewki st. sierżant Stanisław Chmielewski dostał się do sowieckiej niewoli po rozbiciu batalionu Budsław. 20 września 1939. Wraz z pozostałymi żołnierzami wtrącono go do więzienia w Wilejce. 21 września 1939 udało mu się zbiec z niewoli. Ponownie aresztowany 17 grudnia 1939 wywieziony do Mińska. Najprawdopodobniej zamordowany strzałem w potylicę w kwietniu 1940 roku. Do dziś nie znaleziono Jego zwłok. Najpewniej spoczywa wraz z kilkoma tysiącami zamordowanych Polaków w Kuropatach pod Mińskiem.

Dowódca strażnicy Zaćmień plutonowy Tadeusz Kasprowicz wywieziony do Mińska gdzie został skazany czerwcu 1940 na łagier. Trafił do systemu łagrów tzw. Północnego Obozu Kolejowego w dorzeczu Peczory. Łagry te znajdowały się w tundrze. Budowano tam linie kolejową z Kotłasu do Koźwy. Od tego czasu ślad o nim zaginął.