Ludobójstwo w Srebrenicy

Dziś mija 28 lat od ludobójstwa w Srebrenicy gdzie w bestialski sposób zamordowano 8372 bośniackich cywilów. Zginęli po tym, jak siły serbskie zaatakowały „bezpieczną strefę” ONZ w Srebrenicy w lipcu 1995 roku.

Srebrenica jest miastem we wschodniej Bośni i była „obszarem bezpiecznym” ONZ w latach 90. XX wieku, kiedy to serbska armia narzuciła miastu oblężenie i głód, który 28 lat temu zakończył się najgorszym masowym mordem w Europie od czasów II wojny światowej.

Znaczna liczba Bośniaków ze Srebrenicy rozbroiła się, szczerze wierząc, że ONZ będzie ich chronić.Należy pamiętać, że rozbrojenie Bośniaków w Srebrenicy przez ONZ było uzupełnieniem embarga ONZ na dostawy broni dla Bośniaków, co stanowiło naruszenie prawa Bośniaków do samoobrony gwarantowanego na mocy artykułu 51 Karty Narodów Zjednoczonych.
W lipcu 1995 r. siły armii serbskiej rozpoczęły ostateczne przejęcie „strefy bezpieczeństwa” ONZ, Srebrenicy, enklawy, która już od 1992 r. była oblężona i zagłodzona.
11 lipca 1995 r., podczas serbskiego ataku na enklawę, 25 000 kobiet, dzieci, starców  wyruszyło w kierunku Potocari, małego miasteczka w gminie Srebrenica, gdzie znajdowała się główna siedziba ONZ bazy wojsk rozjemczych.Większość mężczyzn zebrała się w Susnjari, na zachód od Potocari, gdzie przygotowywali się do dotarcia na obszar kontrolowany przez rząd Bośni. Ale enklawa była otoczona polami minowymi, a teren patrolowała armia serbska.Wieczorem 12 lipca około 8000 z nich przeszło przez skrzyżowanie dróg na Konjevic Polje. 16 lipca 6000 osób miało dotrzeć w bezpieczne miejsce przez Zvornik
13 lipca grupa, która znajdowała się na wzgórzach w pobliżu Konjevic Polje, poddała się siłom serbskim.Dzień wcześniej, 12 lipca, rozpoczęło się przymusowe przesiedlenie tych z Potocari. Serbowie terroryzowali tam, gwałcili i dokonywali bestialskichch morderstw.Nawet na tym wczesnym etapie niektórzy mężczyźni zostali zabici w masowych grobach, które zostały już wcześniej wykopane.W Nova Kasaba istnieją dowody zarówno na sporadyczne, jak i systematyczne egzekucje. Odnalezione ciała tam  i gdzie indziej były często znajdowane z rękami związanymi z tyłu.

Serbowie dokonali egzekucji co najmniej 500 Bośniaków w hangarze Kravica przy użyciu broni palnej i granatów.Egzekucje w Kravicy odbyły się późnym popołudniem 13 lipca.
Po południu 13 lipca w dolinie Cerskiej (na zachód od Konjevic Polje) Serbowie rozstrzelali 150 Bośniaków ze związanymi rękami (czasami także nogami) po przewiezieniu ich tam trzema autobusami. Egzekucje odbywały się wzdłuż drogi, a ich ciała były następnie wydobywane przez koparkę.15 lipca więźniowie, którzy byli w Bratunacu, ale jeszcze nie straceni, zostali przewiezieni do budynków w Pilicy (na północ od Zvornika), a 16 lipca 1200 zostało straconych na farmie wojskowej Branjevo.

W miarę trwania negocjacji w Dayton stawała się oczywista potrzeba dochodzenia w sprawie serbskich zbrodni wojennych. Przywództwo serbskie rozpoczęło wówczas systematyczne wysiłki mające na celu ukrycie zbrodni ludobójstwa.Jedną ze strategii zastosowanych przez serbskich przywódców w celu ukrycia zbrodni wojennych było pozostawienie niewielkiej liczby ciał w pierwotnych masowych grobach. Pomysł polegał na tym, że jeśli i kiedy ciała zostaną znalezione, zostanie stwierdzone, że stracono tylko niewielką liczbę Bośniaków (zaledwie dziesiątki, a nie wiele tysięcy).Przywództwo Serbów nakazało wykopanie głównych grobów przy użyciu sprzętu do kopania i przetransportowanie ciał do (26) grobów wtórnych w całej wschodniej Bośni.Przykładem nienaruszonego pierwotnego grobu był masowy grób w dolinie Cerskiej, w którym znaleziono 150 ciał

Próba ukrycia przez serbskich przywódców zbrodni wojennych zakończyła się niby sukcesem , pod koniec 1996 roku William Haglund ekshumował wszystkie pierwotne masowe groby i zlokalizował tylko około 500 ciał. Newsweek miał artykuł zatytułowany „Ludobójstwo bez zwłok”.

Poszukiwania wtórnych grobów rozpoczęto dopiero w 1997 roku
Końcowe poszukiwania potwierdziły że dniach 13-17 lipca serbskie oddziały zamordowały ponad 8 tys. mężczyzn i chłopców, grzebiąc ich w masowych grobach. Prawie 7 tys. z nich zostało potem zidentyfikowanych i po ustaleniu ich tożsamości pochowanych na cmentarzu pamięci w Potočari. Eksperci kryminalistyczni z wielu krajów mieli nie lada trudne i zgoła traumatyzujące zadanie. Serbscy sprawcy bowiem później ponownie otworzyli masowe groby ciężkimi koparkami i rozprowadzili część zwłok do tak zwanych nowych grobów wtórnych lub trzeciorzędnych. W ten sposób chcieli zamaskować swoje zbrodnie. Patolodzy musieli mozolnie pobierać szczątki z różnych grobów i składać je z powrotem.

„Mózg” operacji ludobójstwa, przywódca polityczny bośniackich Serbów Radovan Karadžić i jego szef wojskowy Ratko Mladić, poszukiwani przez wiele lat, zostali skazani na dożywocie przez Trybunał ONZ w Hadże Jednak zdecydowanie największa liczba sprawców jak zazwyczaj cieszy się wolnością. Wielu uciekło do Serbii i żyje tam w niezmąconym spokoju.