Uciec do przodu i zyskać przewagę

Wiele uwagi poświęcono już źródłom klęski projektu czeciejerpe, tkwiącej w jej patologicznej strukturze społeczno-politycznej, która doprowadziła do ukształtowania się pasożytniczego, bezprzyszłościowego układu postkomunistycznego, co pozbawiło nas szans na szybki, autonomiczny rozwój.

Niewiele natomiast mówi się o błędach ideowych, koncepcyjnych, ktore zaważyły na wyborze strategii transformacji ustrojowej. Pominę tu błędne teorie końca historii, które uśpiły czujność intelektualną, a skoncentruję się na znanej historykom i ekonomistom teorii, nie do końca trafnie określonej jako "korzyści z zacofania".

Wiadomo, że dobrze rozwnięte firmy i organizacje stają się, z biegiem czasu, mało elastycznymi molochami, wolno reagującymi na zmiany, czego najlepszym przykładem był gigant komuterowy IBM, który przespał moment nadejścia ery pecetów, wykorzystany za to przez firmę Apple. "Zacofanie" nie jest tu dobrym terminem, bo chodzi o różnicę między ustabilizowaną, sztywną strukturą, niezbyt podatną na zmiany, a brakiem struktury stwarzającym pole i okazję do szybkiego zagospodarowania.

W sytuacji Polski po r.1989 przyjęto błędną strategię imitacyjno-neokolonialną, zamiast próby zdobycia przewagi jaką mogłoby dać wykorzystanie strategii "korzyści z zacofania". Że takie szanse były, pokazuje nie wykorzystana do końca okazja, jaką stworzył szybki rozwój informatyki w Polsce w porównaniu do krajów ustablizowanej gospodarki Zachodu.

Najpoważniejsz błąd jaki popełniono wiąże się z kwestiami systemowymi związanymi z imitowaniem Zachodu, który jest przecież w fazie schyłkowej, co potwierdzają refleksje Iana Morrisa w książce " Dlaczego Zachód rządzi - na razie". Tak więc imitowanie go było pomysłem fatalnym i krótkowzrocznym. Jeżeli ktoś ma wątpliwośći to polecam uwagi Bronisława Wildsteina z artykułu we "wSieci", ktorego fragment zacytuję:

"Zabrakło refleksji, że Europa swój bezprzykładny sukces osiągnęła, kiedy znajdowała się w radykalnie innym stanie cywilizacyjnym niż dziś, gdy konsumuje pracę przeszłych pokoleń. Innymi słowy, naśladownictwo obecnej Europy jest działaniem kontrskutecznym, jeśli nie samobójczym."

Dodam do tego, że stoimy także przed zagrożeniem systemowym kryjącym się w obecnym systemie gospodarczym, jakim jest konsumpcjonizm. Wbrew popularnym, obiegowym opiniom pojawiającym się rutynowo w mediach, konsumpcjonizm nie ma wiele wspólnego z kapitalizmem, poza korzeniami historycznymi i jest jedną z przyczyn upadku Zachodu. Konsumpcjonizm oddziałuje jednocześnie na sferę mikro, niszcząc osobowość jednostki przez redukcję jej do roli uzależnionego i nienasyconego konsumenta, a jednocześnie przekształcając gospodarczą sferę makro w wirtualny obszar spekulacji finansowej. W moim przekonaniu jedyna realna ścieżka rozwoju wiązałaby się z przyznaniem priorytetu edukacji - Polska mogłaby się stać europejskim zagłębiem innowacyjności. Żeby zdobyć przewagę konkurencyjną, trzeba uciec do przodu.