O polskim Sejmie

5 marca "Rzeczpospolita" zamieściła opracowanie p. Radosława Zubka na temat skuteczności polskiego parlamentu.

http://www.rp.pl/artykul/9133,270766_Zubek__O_skutecznym_parlamencie.html

Pan Zubek nie widzi lasu spoza drzew

Pan Zubek w ogóle nie bierze pod uwagę, że Sejm wybrany w wyborach partyjnych, zwanych niesłusznie proporcjonalnymi, ma zupełnie inną strukturę niż klasyczny Sejm wybrany w jednomandatowych okręgach wyborczych (JOW). W Sejmie "proporcjonalnym" podmiotami politycznymi są partie, a szeregowy poseł jest przedmiotem w rękach kierownictwa partii - najczęściej jednoosobowego. W Sejmie z JOW każdy pojedynczy poseł jest samodzielnym podmiotem politycznym, na własną odpowiedzialność podejmuje decyzje i działania polityczne. Partie w takim Sejmie są organizacjami pomocniczymi - nie decydują one za posłów a stanowią platformę porozumienia między posłami. Drugą fundamentalną różnicą między tymi typami Sejmów jest ilość i wielkość partyj w Sejmie. W Sejmie "proporcjonalnym" zwykle jest kilka partyj i do uzyskania większości jest potrzeba zawiązanie koalicji. Ponieważ partie "proporcjonalne" są z natury bardzo wyraziste, skupiają się na dobru partykularnym, te koalicje są z natury hybrydami, polityka w jednych sferach (resortach, komisjach sejmowych) może nie być zgodna z politykami w innych sferach - czyli mamy instytucjonalny chaos niejako z definicji. Trzecia istotna różnica to poziom posłów: w JOW wybiera się ludzi najlepszych, którzy potrafią działać na rzecz większości wyborców, co bardzo często pokrywa się z działaniem dla dobra wspólnego wszystkich obywateli. W wyborach proporcjonalnych kandydatami zostają z zasady osoby zaufane dla kierownictwa partii - BMW (bierne, mierne ale wierne) jeśli mają one okazję coś zdziałać w Sejmie samodzielnie, to działają najczęściej w interesie jakiejś partykularnej grupy społecznej - najczęściej takie niewielkie grupy mają sprzeczne interesy z interesem ogółu.

Nie wzięcie pod uwagę tych naturalnych, istotnych cech Sejmu "proporcjonalnego" powoduje że praca p. Zubka bardziej zaciemnia niż rozjaśnia przyczyny chaosu i nieprzewidywalności polskiego Sejmu.

Analizując skuteczność Sejmu trzeba brać pod uwagę konstytucyjne jego położenie w strukturze władz państwa. W Polsce rząd jest wybierany przez Sejm, czyli Sejm oprócz władzy ustawodawczej ma duży wpływ na władzę wykonawczą. Takie trzymanie dwóch srok za ogon prowadzi do zakłócenia pracy obu tych władz.

Janusz Baczyński