Wniosek o naprawę Rzeczpospolitej

Każdy, jeśli tylko czuje się Polakiem - niezależnie od swego zdania w kwestii „jaka powinna być Polska” - chciałby ją widzieć silną, oraz dobrze zorganizowaną. To łączy nas wszystkich. Tym, którzy tego pragną dedykuję ten krótki tekst, i proszę Was równocześnie o rzeczowe uwagi, oraz o sugestie - zarówno co do samej publikacji jak i pomysłu. A może również sposobów jego wdrożenia..?

Wszyscy działamy w jakiejś przestrzeni społecznej - w gospodarce, kulturze, administracji, oświacie, polityce etc. Jesteśmy specjalistami z najprzeróżniejszych dziedzin. Czasami nasza domena jest tak wąska, że tylko my znamy prawa w niej rządzące. Inni znów, mają z racji swej profesji, znacznie szersze spojrzenie na rzeczywistość.Jedni bliżsi są bowiem Herbertowskiemu „źródłu”, a inni „wzgórzu”. Każdy z nas jednak, patrząc przez swój pryzmat zawodowy czy społeczny, wie co należałoby zmienić na styku państwa oraz miejsca w którym działa, by to pierwsze z nich mogło funkcjonować lepiej. Dostrzegamy to, ale niekoniecznie już widzimy interes aby głośno o tym powiedzieć; nie zawsze też chce się nam jakieś zmiany forsować bo, na przykład, nie mamy ochoty na „walkę z wiatrakami”; a czasem nie wiemy komu i w jaki sposób, przedstawić nasz pomysł na restytucję. Tak naprawdę jednak to co robimy (a właściwie, w tym przypadku czego nie robimy) to uchybienie wobec Rzeczpospolitej. Zlekceważenie szansy na Jej naprawę.

Według rządu, uszczelnienie systemu VAT zatamowało miliardowe wycieki ze Skarbu Państwa. Ale nie okłamujmy się. Osoby, które zajmują się finansami swoich firm doskonale widzą, że system podatkowy wcale nie stał się przez to działanie szczelny. Te osoby wiedzą doskonale również, gdzie znajdują się pęknięcia z których nadal wyciekają miliony, albo też skąd należne Skarbowi Państwa miliony do niego nie wpływają. Inni z kolei orientują się w jakich dziedzinach można by było poczynić oszczędności, wprowadzając zmiany prawne, organizacyjne czy systemowe. Jednak ani jedni, ani drudzy wcale nie czują się winni temu, że nic aby to naprawić nie robią. Świadczy to o naszym partykularyzmie i bliskowzroczności. Dlaczego? Choćby z tego względu (poza wyświechtanym argumentem o wzmocnieniu kraju), że lepsze zorganizowanie państwa, czy usprawnienie systemu podatkowego spowoduje większe wpływy fiskusa, a co za tym idzie, odjęcie ciężarów fiskalnych* wszystkim obywatelom. A to z kolei, napędzi gospodarkę i powiększy dochody państwa. Myślenie tylko o własnym interesie i o swoim małym podwórku nie jest natomiast wcale (jak się to powszechnie przyjęło uważać) roztropnym pragmatyzmem, a wręcz przeciwnie – jest objawem choroby społecznej prowadzącej do większej atomizacji i dezintegracji Rzeczpospolitej.

Pobudek z jakich można zrobić coś dla dobra kraju jest wiele. Tym, których nie przekonuje klasyczny patriotyzm, nakazujący traktować Ojczyznę jako dziedzictwo po przodkach, której należy służyć bez względu na to czy ma się z tego bezpośrednie korzyści czy nie, zaproponuję coś co powinni oni zaakceptować. Nazywam to „patriotyzmem korporacyjnym”. Zjawisko to wcale nie jest czymś nowym. Zmiana polegała by tylko na postrzeganiu kraju – przez obydwie strony (państwo i obywatela) - jako podmiotu, który jest czymś w rodzaju narodowego holdingu (wielosektorowego przedsiębiorstwa). W tak pojętym patriotyzmie chodzi bowiem nie tylko o samo nowoczesne zarządzanie Rzeczpospolitą - tak jak biznesem, ale również o relację obywatel – państwo.

Przykład.

Każdy obywatel powinien móc złożyć w Firmie (zwanej dalej Polską) wniosek racjonalizatorski, mający na celu czy to naprawę krajowego systemu prawnego czy jego architektury wewnętrznej, relacji społecznych etc. Mało tego. Miałby również prawo żądać odpowiedzi na swoją propozycję. Przecież niezależnie od pobudek z jakich to czyni (finansowych czy emocjonalnych), takie działanie i taka aktywność obywatela służy dobru Ojczyzny. Czy jest coś od tego ważniejsze?

Na czym taki „wniosek racjonalizatorski” miałby polegać? Byłaby to propozycja usprawnienia działania państwa, która nie byłaby niczym innym jak tylko „wnioskiem o naprawę Rzeczpospolitej”. Mogłaby zawierać na przykład, przywołany już przeze mnie wcześniej, sposób ulepszenia systemu prawnego lub organizacyjnego państwa, a ponadto przedstawiałaby środki jakie są do tego konieczne (ewentualnie zagrożenia i ryzyka). Ale co dla nowoczesnych patriotów ważne, mogłaby zawierać również postulat udziału wnioskodawcy w zyskach uzyskanych z wprowadzonej transformacji, ewentualnie jednorazowego honorarium gdyby taki projekt wdrożono**. (Oczywiście wymaga to zbudowania czytelnego i sprawiedliwego systemu premiowania: „co - za co”.) Wniosek taki rejestrowany byłby, na przykład, w Wojewódzkich Izbach Gospodarczych (żeby nie tworzyć dodatkowych struktur), przy których działać by mogli doradcy prawni i ekonomiczni (będący na garnuszku państwa) pomagający (tym którzy potrzebowaliby takiej pomocy) projekt taki sformułować i złożyć. Składający wniosek otrzymywałby potwierdzenie jego złożenia z dokładnym czasem wpływu (aby uniknąć sporów, choćby w przypadku przedłożenia w podobnym czasie kilku zbliżonych do siebie inicjatyw w różnych rejonach). Dokument taki byłby przez Izbę Wojewódzką rekomendowany lub nie (w takim przypadku przysługiwałaby wnioskodawcy skarga) do Krajowej Izby Gospodarczej. Ta natomiast (sam KIG, lub zespół specjalistów przy KIG) zalecałaby kompleksowe już rozwiązania systemowe (czy to w postaci gotowych projektów ustaw czy rozporządzeń) Sejmowi i Rządowi***.

Gdyby na szczeblu wojewódzkim, obywatel nie otrzymał rekomendacji, wówczas należałoby mu przedstawić krótkie, pisemne uzasadnienie takiej odmowy. Mogłoby stać się ono podstawą do złożenia skargi do KIG lub do Sądu Gospodarczego (należałby tu wyszczególnić przypadki rozpatrywania konkretnych spraw – np. według kryterium dochodowego).

Jest to oczywiście tylko idea. Mój racjonalizatorski wniosek. Projekt, który (proszę wybaczyć za odrobinę patosu na końcu wywodu) powinien – moim zdaniem - przyczynić się do naprawy Rzeczpospolitej. Nie tylko mógłby on pomóc uczynić nasz kraj bogatszym, ale i sprawić, że obywatele Rzeczpospolitej lepiej widzieliby w jej naprawie swój bezpośredni interes, oraz czuli się bardziej za swą Ojczyznę odpowiedzialni.

….....................................

* Wbrew pozorom to wcale nie naiwność, a realizm. Większe zaangażowanie w sprawy państwa zwiększa automatycznie kontrolę społeczną i przyczynia się do pogłębienia demokracji bezpośredniej, a przez to podnosi też jakość klasy rządzącej (patrząc w dłuższej perspektywie czasowej oczywiście).

** Właściwie jest to nic innego jak odwrócenie koncepcji o której w „Próbach” tak pisze Michel Montaigne: Prawodawca Thuryjczyków nakazał, aby każdy, kto by chciał albo znieść któreś z istniejących praw, albo ustanowić nowe, przedstawił się ludowi z postronkiem na szyi; w razie gdyby nowość nie spotkała się z powszechnym przyjęciem, miał być natychmiast uduszony.

*** Jasne, że gdyby rozwiązanie dotyczyło spraw lokalnych, dokument taki wędrowałby do samorządu odpowiedniego stopnia, bezpośrednio z poziomu WIG. Ale również i w tym wypadku skarga byłaby kierowana do KIG.