Wartości

Przemówienie prezydenta Stanów Zjednoczonych Ameryki Północnej Donalda Trampa w Warszawie na placu Krasińskich 6 lipca 2017 roku rozpoczęło dyskurs o wartościach.

        Trump powiedział tak: „System naszych wartości ZWYCIĘŻY”.

        Wymienił kilka tych wartości: wiara, rodzina, symfonie, innowacje, tradycje, odkrywanie, chęć poznania, talenty, dzieła sztuki, godność, indywidualna wolność, suwerenność. Kilka razy użył słów: „naród” i „cywilizacja”.

        Ale to za mało. Z tego przemówienie nie wiadomo dokładnie o jakie wartości chodzi. No ale ponieważ i my, Polacy, i Amerykanie, należymy do tej samej cywilizacji to łatwo można się domyślić, że chodzi o tradycyjne wartości cywilizacji zachodniej - u nas, za Konecznym, zwanej łacińską.

        Wymienię więc te wartości:

• Dekalog. Czyli chrześcijańska moralność.
• Uniwersalizm. Moralność i prawo publiczne dotyczy wszystkich tak samo, a zatem wszyscy ludzie są równi wobec moralności i prawa.
• Indywidualizm. Za swoje czyny każdy człowiek odpowiada osobno, samodzielnie, indywidualnie. Samodzielność i niezależność ekonomiczna ludzi. Odrzucenie odpowiedzialności zbiorowej.
• Wolna wola i godność. Każdy człowiek, bez wyjątków, nawet chory, młody, nierozwinięty, niedorozwinięty, ułomny czy nienormalny, posiada ludzką godność i wolną wolę. Odrzucenie determinizmu.
• Władza publiczna. Zdolność społeczności do samoorganizacji, do samonaprawiania się, do oddolnego działania, czyli do pracy organicznej. Władza hierarchiczna z silnym samorządem. Władzę i poddanych obowiązują te same prawa moralne. Armia w postaci pospolitego ruszenia, czyli ochotnicza.
• Subsydiarność. Zasada mówiąca o tym, że każdy szczebel władzy powinien realizować tylko te zadania, które nie mogą być skutecznie zrealizowane przez szczebel niższy lub same jednostki działające w ramach społeczeństwa.
• Prawda, dobro i piękno. Wartości filozoficzne odziedziczone po cywilizacji helleńskiej.
• Nauka. Metodologia naukowa odziedziczona po starożytnych Grekach. Głównie to empiryzm. Ale nauka nie ma u nas ograniczeń metodologicznych, poza ograniczeniami przez moralność. Wszystkie metody uprawiania nauki są dozwolone.
• Pluralizm. Różnorodność i dążenie do równania wzwyż, ku najbogatszemu, ku najmądrzejszemu, ku najlepszemu.
• Prawo. Wartości odziedziczone po starożytnym Rzymie. Tego jest dużo i znamy to jako paremie łacińskie - na przykład: „Nie można nikogo przymuszać do zeznawania przeciwko sobie”, „To, co jest rzadkie, jest cenne”, „Zwyczaj jest traktowany jako prawo”, „Sprawiedliwość jest niezmienną i trwałą wolą zagwarantowania każdemu jego prawa”, „Ustawa nie działa wstecz”, „Nie ma kary bez ustawy”, „Nie należy dawać posłuchu czczym głosom tłumu”, „Siłę wolno odeprzeć siłą”, „Chcącemu nie dzieje się krzywda” - i setki innych.
• Dualizm prawa. Prawo dzieli się na prywatne i publiczne, cywilne i karne, moralne i stanowione. I tak samo władztwo nad terenem podzielone jest między właściciela i suwerena.
• Wolność. Wolność każdego człowieka kończy się tam, gdzie zaczyna się prawo drugiego.
• Wolność słowa. Pełna swoboda wypowiedzi.
• Tolerancja religijna. Rozdzielenie władzy cywilnej i duchowej. Każde wyznanie jest dozwolone.
• Własność. Święte prawo własności – szczególnie ziemi i nieruchomości.
• Rodzina. Małżeństwo monogamiczne kobiety i mężczyzny.  Nadrzędność rodziny, czyli ojca i matki z dziećmi nad rodem, czyli wszelkimi krewnymi.
• Czas. Czas jest dobrem, które trzeba szanować, zagospodarowywać, oszczędzać. Istnieje więź poprzez pokolenia, historyzm, współodpowiedzialność za przeszłość i przyszłość, wspólna świadomość historyczna.
• Naród. Naturalny związek duchowy, kulturowy i cywilizacyjny oparty na dobrowolności. Naród to społeczność wyższego piętra, ponad związkami etnicznymi.

        Dopiero jak znamy te wartości, które opisałem w skrócie, możemy dyskutować o nich. Czy są dobre i sensowne, czy warto ich bronić, czy system tych wartości zwycięży?

        Proszę o dyskusje w komentarzach – krytykę tego co napisałem, uzupełnienie wartości, o których zapomniałem, odrzucenie tych wartości z uzasadnieniem etc.

Grzegorz GPS Świderski

PS. Notki powiązane:

• ]]>Cywilizacja Łacińska w punktach]]>
• ]]>Fundamenty liberalizmu]]>