Polacy utracili instynkt samozachowawczy ?

Człowiek, w odróżnieniu od zwierząt, którym niezbędną stabilność zachowania pozwalającą przetrwać w określonym środowisku zapewniają instynkty, instynktów jest pozbawiony, co ma zalety jak i wady. Człowiek nabiera swego ludzkiego kształtu duchowego poprzez interakcje/relacje ze społecznym otoczeniem i nabiera, jak gąbka, rozmaitych cech przekazywanych mu przez to otoczenie. Brak instynktów, z jednej strony, daje plastyczność i adaptabilność do zmiennych warunków środowiska, ale, z drugiej strony, niesie ryzyko nasiąknięcia wpływami szkodliwymi, które uczynią z człowieka potwora.

Tak więc, pozbawiony rusztowania instynktów, człowiek potrzebuje rusztowania innego rodzaju - rusztowania instytucji, takich jak małżeństwo, rodzina, grupa, plemię, szkoła, religia, państwo, kierującego jego zachowaniami w pożądanym kierunku i jednoczesnie uwalniającego go od konieczności bezustannego podejmowania tysięcy decyzji, które zablokowałyby jakiekolwiek działanie, a które u zwierząt przebiegają automatycznie dzięki mechanizmowi instynktów.

Stąd waga troski o trwałość i jakość instytucji, bo te starzeją się, biurokratyzują i popadają w rutynę. Zmorą Polaków jest brak pełnego wachlarza i niska jakość instytucji oraz dzialalność niektórych środowisk rujnujących instytucje istniejące, w czym wyróżniają się środowiska skupione wokół giewu i Palikota. Te środowiska same padły ofiarą demontażu wspomnianego rusztowania, stąd ich jawnie demonstrowana głupota. Tam gdzie zdemontowane zostają prawidłowe rusztowania instytucjonalne, pojawiają się chore instytucje zastępcze - mafie, sekty, korupcja, biurokracja, które nie są w stanie podtrzymać cywilizacji, w wyniku czego następuje szybki upadek. Jak w komunizmie i nazizmie. Żeby utrzymać cywilizację, każdy musi inwestować w instytucje, bo ich brak wywołuje automatyczny chaos.

Ludzkie ciało potrzebuje szkieletu, który je podtrzymuje. Podobnie ludzki duch potrzebuje zewnętrznego egzoszkieletu w postaci instytucji. Instytucje funkcjonują jak zapadka i nie pozwalają na cofnięcie zdobytych umiejętności i w ten sposób pozwalają rozwijać się ludzkiej kulturze.

Nie spodziewałem się, że swoisty epilog do niniejszej notki dopiszą autorzy serialu "Ranczo", którzy, o dziwo, w ostatnich paru odcinkach świetnie uchwycili tę labilność Polaków, a w ostatnim, niedzielnym odcinku zupełnie mnie zaskoczyli. Nie poderzewałem ich bowiem o to, że uznają, słusznie skądinąd, iż jedyną instytucją, która Polaków ratuje jest Kościół, wprawdzie widziany tu jako duchowieństwo, co mi się wydaje nie do końca słuszne, jako że Kościół to wspólnota wiernych i duchownych. Nie spdziwałem się, że autorzy wykażą się taką konserwatywną przenikliwośćią umysłu. Niezależnie od tej trafnej dagnozy, nadal uważam, że w ten sposób autorzy wykpili się od precyzyjnej analizy głównego problemu polskiej polityki.