"Pług", z tych, co żywią i bronią

   Podpułkownik Adam  Borys w pełni zasługuje na miano syna swojej ziemi. Urodził się w 1909 roku w Niechanowie, w powiecie gnieźnieńskim. Zmarł w1986 w Witkowie, w powiecie gnieźnieńskim.

   Inżynier rolnik, oficer rezerwy, artylerzysta. Kampania wrześniowa, Przedostał się na Węgry z całą swoją - w  pełni uzbrojoną - baterią. Internowany,  zbiegł przez Jugosławię do Francji. Walczył w 3DP w kampanii francuskiej. Ewakuowany do Wielkiej Brytanii. Tam przydzielony do 1 Brygady Strzelców  gen. Paszkiewicza. Zgłosił się na ochotnika na szkolenie cichociemnych.

   22 lipca 1942 roku złożył przysięgę żołnierza Armii Krajowej. 2 października tego roku wylądował w nocy w okolicach Garwolina.  Wkrótce zostaje zastępcą dowódcy oddziałów dyspozycyjnych Kedywu KG AK, majora  Jana Kiwerskiego ps. Oliwa, który później zginie dowodząc 27 Dywizją Wołyńską AK.

   1 sierpnia 1943 roku kapitan „Pług” staje na czele wywodzącego się z harcerskich Grup Szturmowych specjalnego oddziału „Agat”. Potem nazywa się on „Pegaz”, a od maja 1944 roku „Parasol”. Dlaczego „Parasol”? Miał to być zawiązek kadrowy przyszłej brygady spadochronowej…

   Nie będę wyliczał akcji oddziału „Pługa”. Od 1 września 1943 roku do wybuchu Powstania Warszawskiego przeprowadził on m.in. 13 akcji likwidacyjnych wyższych oficerów SS i gestapo. Największym sukcesem był zamach na Kutscherę. Największą klęską, nieudany zamach na dowódcę SS i policji Generalnego Gubernatorstwa, Wilhelma Koppego, w Krakowie, w lipcu 1944 roku.

   Potem Powstanie. Walki na Woli. Ciężka rana 8 sierpnia na Cmentarzu Kalwińskim. Nie walczył już dłużej. Po kapitulacji Powstania trafił nierozpoznany do szpitala obozowego w Niemczech. Po zakończeniu wojny powrócił natychmiast do rodzinnego. Niechanowa. Stamtąd pojechał do Warszawy, gdzie w czerwcu 1945 roku aresztowało go UB. Przesiedział kilka miesięcy na Rakowieckiej. Wyszedł po tzw. I amnestii.

   Czynnie uczestniczył w akcji pomocowej UNRRA. W 1950 roku wyrzucono go z pracy. W 1954 roku został przyjęty do pracy jako technolog  w zjednoczeniu przemysłu drobiarskiego. W 1958 roku organizował Instytut Przemysłu Mięsnego w Warszawie, którym kierował przez następne dziesięć lat. Pracował naukowo do 1980 roku.

   Kawaler VM i KW. Jego grób znajduje się na cmentarzu w Witkowie. Drugi – symboliczny – w kwaterze „Parasola” na warszawskich Powązkach.

   Jeszcze ciekawostka. Podwładny „Pługa”, „Ali” (Stanisław Huskowski) – ten  sam, dla którego podczas zamachu na Kutscherę zabrakło stena,  i któremu zaciął  się zamek w teczce z granatami – zginął w Udorzu pod Wolbromiem w czasie odwrotu po nieudanym zamachu na Koppego.

   I jeszcze jedna ciekawostka. W zamachu na Koppego brał udział Józef Szczepański „Ziutek”, ten który napisał – zanim zginął 10 września w Powstaniu – „czekamy na ciebie czerwona zarazo…”.

  Takich żołnierzy wychował major „Pług”. Podobno mówił im: „Panowie, nie przyszliście tu, żeby przeżyć wojnę, ale po to, żeby wykonać zadanie.”