Ostatni leśni KWP "Murata" - część 1/3

Żołnierze Wyklęci - 9 Września, 2010 - 12:05

III Komenda Konspiracyjnego Wojska Polskiego kpt. Jana Małolepszego ps. "Murat".

Trzeba wspomnieć wszystkich, zamordowanych rękami także polskich instytucji i służb bezpieczeństwa, pozostających na usługach systemu przyniesionego ze wschodu. Trzeba ich przynajmniej przypomnieć przed Bogiem i historią, aby nie zamazywać prawdy naszej przeszłości, w tym decydującym momencie dziejów.
Jan Paweł II

Konspiracyjne Wojsko Polskie było jedną z największych poakowskich organizacji podziemia antykomunistycznego. Utworzone w kwietniu 1945 r. przez legendarnego oficera konspiracji antyniemieckiej kpt. Stanisława Sojczyńskiego "Warszyca" prowadziło działalność na terenie centralnej Polski, w szczególności w województwach: łódzkim, śląskim, poznańskim i kieleckim.

W szczytowym okresie działalności formacja liczyła ok. 3 tys. członków skupionych w oddziałach partyzanckich i podziemnej siatce terenowej. Oprócz akcji bojowych (jedną z największych było rozbicie więzienia w 1946 r. w Radomsku i uwolnienie 57 członków KWP, AK i NSZ) działalność KWP obejmowała zwalczanie pospolitego bandytyzmu, ochronę społeczeństwa przed samowolą Armii Sowieckiej oraz tworzonych pod jej egidą władz komunistycznych, a także likwidowanie najbardziej gorliwych funkcjonariuszy aparatu represji. W 1946 r. Urząd Bezpieczeństwa aresztował członków pierwszych dwóch komend KWP – struktury konspiracyjne poniosły duże straty. Jednak pozostali na wolności członkowie KWP nie zamierzali składać broni. Teks ten poświęcony jest historii III Komendy KWP dowodzonej przez kpt. Jana Małolepszego "Murata".

Kpt. Jan Małolepszy ps. "Murat", komendant Oddziałów Leśnych KWP Teren 731 (III Komendy KWP), przed stogiem siana, k. gajówki Tarczewskiego, 30 VIII 1947 r. (zbiory prywatne autora).

Przez ponad 60. lat próbowano zafałszować prawdziwe oblicze działalności niepodległościowej Konspiracyjnego Wojska Polskiego szczególnie ostatnich rebeliantów pod dowództwem kpt. Jana Małolepszego "Murata". Pisano najczęściej o oddziale „Murata” jako o bandzie terrorystyczno-rabunkowej łamiącej żołnierskie zasady walki. Odmawiano im godności żołnierza niepodległościowego ruchu oporu.
Po 1945 r., po tzw. wyzwoleniu przez Armię Sowiecką i zawłaszczeniu przez komunistów Polski nastał w kraju czas terroru i bezprawia. Kraj był wówczas niesuwerenny, znajdował się pod ścisłą kontrolą Związku Sowieckiego. Żołnierze formacji narodowych i niepodległościowych, którzy wiosną 1945 r. podjęli walkę z polskimi kolaborantami, weszli w skład największej organizacji w środkowej Polsce - KWP "Lasy-Bory" pod dowództwem kpt. Stanisława Sojczyńskiego "Warszyca" (oficera 27 pp. w Częstochowie, szefa Kedywu i komendanta batalionu AK "Ryś" w Obwodzie Radomsko, doświadczonego dywersanta). Stali się w pierwszym rzędzie wrogami reżimu komunistycznego, zwalczani bezkompromisowo przez siły bezpieczeństwa do połowy lat 50. Jako pierwsi w woj. łódzkim zacięcie stawili zbrojny opór sowietyzacji. Mimo klęski wiernie manifestowali swą heroiczną i nieprzejednaną postawę patriotyczną, składając najwyższą daninę własne życie.

Por. Stanisław Sojczyński "Zbigniew", "Warszyc" dowódca I batalionu 27 pp AK - sierpień 1944 r.

Najtragiczniejsze było to, że zabitych, czy też zamęczonych partyzantów KWP potajemnie chowano na torfowiskach czy też na wysypiskach śmieci, by nie został po nich nawet krzyż na mogile. Wymazywano ich również z pamięci fałszując historię. Jeśli ich wspominano to z oszczerczymi oskarżeniami o rzekome zbrodnie dokonane na miejscowej ludności. Ten stan trwa po dziś dzień, mimo ujawnienia i zrekonstruowania przez badaczy historii pełnej działalności zbrojnej tej formacji niepodległościowej.

 Zgrupowanie partyzanckie kpt. "Murata" (Dowództwo Oddziałów Leśnych KWP Teren 731), 30 VIII 1947 r. las klonowski koło gajówki Tarczewskiego. Od lewej: 1. kpr. Jan Chowański ps. „Tadek”, 2. st. strz. Edward Paś ps. „Zbyszek”, 3. strz. Edward Marcinkowski ps. „MP-ik”, 4. pchor./ppor. Kazimierz Szczepański ps. „Wicher”, 5. strz. Karol Pietrus ps. „Świerk”, 6. strz. Józef Coliński ps. „Żbik”, „Zarycz”, 7. kpr. Antoni Stanioch ps. „Czarny”, 8. sierż. Stanisław Gwiazda ps. „Witek”, 9. kpr. Stanisław Florczak ps. „Rzeźnik”, 10. sierż. Józef Ślęzak ps. „Mucha”, 11. strz. Stefan Janik ps. „Warta”, 12. sierż. Zenon Grzegórski ps. „Wisła”, 13. kpr. Stefan Krzemianowski, 14. st. strz. Stefan Wydrzyński ps. „Zygmunt”; siedzą od lewej: 1. ppor. Antoni Chowański ps. „Kuba”, 2. por. Kazimierz Skalski ps. „Zapora”, 3. kpt. Jan Małolepszy ps. „Murat”, 4. por. Jan Kwapisz ps. „Lis-Kula”; leżą od lewej: 1. kpr. Tadeusz Szymański ps. „Manifest”, 2. strz. Michał Wojtczak ps. „Zbigniew”, 3. kpr. Czesław Górecki ps. „Rzędzian”, 4. st. strz. Leon Foriasz ps. „Longin”, 5. kpr. Władysław Antczak ps. „Czesiek”, 6. kpr. Zdzisław Balcerzak ps. „Wiktor”, 7. st. strz. Kazimierz Jażdżyk ps. „Śmiały”, 8. sierż. Jan Krzywański ps. „Złotnik”, (zbiory prywatne autora). Fotografie zostały wykonane przez Marcina Jarzynę z Lipicz II w pow. sieradzkim.

Ostatnie reduty niepodległościowe w woj. łódzkim

Rozpracowanie i likwidacja przez WUBP w Łodzi dwóch największych komend KWP "Lasy-Bory" i "Gaje-Grody" por. Jerzego Jasińskiego "Janusza" (ok. 1500 żołnierzy aresztowanych) jaka nastąpiła w okresie 1946-1947 oraz ustawa amnestyjna nie położyły kresu istnienia formacji niepodległościowej założonej przez kpt. Stanisława Sojczyńskiego "Warszyca" (zamordowanego przez łódzką bezpiekę wraz z pięcioosobowym kierownictwem 19 I 1947 r.). Podjęta przez wielu partyzantów decyzja o ujawnieniu się po ogłoszeniu amnestii 1947 r. (w woj. łódzkim na ogólną liczbę 2764 ujawnionych, 518 było z KWP), ograniczyła zarówno liczbę pozostających w konspiracji, jak i obszar ich działania ale nie zakończyła oporu. Usilne rozpracowanie wszystkich struktur podziemia w Łódzkiem doprowadziło do zmniejszenia stanu liczebnego oddziałów bojowych KWP, pozostających wciąż w lesie i ukrywających się przed reżimowymi władzami. Jednostki te wywodziły się głównie z południowo-zachodniej części województwa łódzkiego, byłych redut z Komend Powiatowych krypt. "Turbina" z pow. wieluńskiego, "Młockarni" z pow. sieradzkiego, "Buki" z pow. Łask oraz "Biwaki" z pow. Piotrków Trybunalski.

Niezależnie od rozbicia tych komend przez bezpiekę i Główny Zarząd Informacji WP oraz od ogólnego chaosu organizacyjnego w oddziałach głównie spowodowanego m.in. amnestią i wzajemnym podejrzeniem o agenturalność postanowiono trwać w czynnym oporze. Usilnie wierzono w realną perspektywę zmian sytuacji politycznej w kraju. Lata 1947-1952 (od amnestii lutowej 1947 r. do tej z okazji ogłoszenia konstytucji stalinowskiej 1952 r.) był najtrudniejszym okresem dla tych, co nie godzili się na "władzę ludową". Stało się oczywiste, że na pomoc aliantów nie można liczyć. Brak nadziei łączył się ze wzmożonym terrorem i eskalacją konfliktu. Przed rebeliantami KWP pojawiła się alternatywa: masowe aresztowania lub dalsza walka na śmierć i życie o zachowanie honoru. Większość wybrała tą drugą drogę. W tak ciężkich warunkach rozproszone grupy dywersyjne w woj. łódzkim scalił dotychczasowy kwatermistrz sierż./ppor. Jan Małolepszy "Murat", który po ujawnieniu się wieluńskiego komendanta powiatowego ppor. Antoniego Pabianiaka "Błyskawicy" w marcu 1947 r., objął funkcję dowódcy oddziałów leśnych KWP.

Broń KWP "Murata" przejęta przez UB podczas likwidacji bunkra.

III Komenda KWP

Na polu chwały giną tylko ci, co kochają Ojczyznę i umieją ocenić, co znaczy wolność słowa.
sierż. Józef Ślęzak "Mucha", schron w Pichlicach, jesień 1948 r.

Sierż. Józef Ślęzak ps. "Mucha", sierpień 1948 r. (zbiory prywatne autora).

Jan Małolepszy urodził się 27 XII 1906 r. w Kraszkowicach, zam. w Okalewie, syn Idziego i Józefy z d. Borgol. Po ukończeniu 7 klas szkoły powszechnej w 1928 r. powołany do służby w 19. Oddziale Służby Uzbrojenia w Pomiechówku k. Modlina, a potem przeniesiony do 4. Kadry Uzbrojenia w Regnach k. Koluszek. W wojsku ukończył kurs podoficerski oraz zdobył zawód rusznikarza. Do 13 sierpnia 1939 r. był drogomistrzem w Wydziale Dróg Starostwa Powiatowego w Wieluniu. W czasie kampanii wrześniowej 1939 r., brał udział w obronie odcinka Warty i Widawki. W okolicach Równego dostał się do niewoli sowieckiej. W listopadzie 1939 r. zbiegł z konwoju jenieckiego i powrócił w rodzinne strony.

Do Tajnej Organizacji Wojskowej został zaprzysiężony w lutym 1940 r. Po czterech miesiącach podporządkował się dowództwu ZWZ-AK kierowanemu przez por. Mieczysława Woronowicza ps. "Farbiarz", używał pseudonimu "Murat". Od grudnia 1943 r. był żołnierzem oddziału dywersyjnego krypt. "Barbara", stacjonującego w Staropolu-Okalewie i Gruszczycach, oraz komendantem Rejonu Czarnożyły – Wydrzyn; od 1944 r. kwatermistrzem Inspektoratu Sieradzko-Wieluńskiego AK krypt. "A.R.T.", mianowany sierżantem. 19 stycznia 1945 r. po rozwiązaniu AK nie ujawnił się. Od 20 stycznia do połowy lutego 1945 r. pełnił funkcję komendanta MO w Okalewie. Wkrótce jednak przekonał się co znaczą prawdziwe intencje NKWD i komunistów, dążących do narzucenia swej władzy w Polsce. Zagrożony aresztowaniem, ponownie się zakonspirował. Przystąpił do swoich byłych podwładnych i innych rozproszonych oddziałów AK. W rezultacie od 10 grudnia 1945 r. za pośrednictwem ppor. Antoniego Pabianiaka ps. "Błyskawica" (żołnierza KOP, oficera AK Obwód Wieluń) został zaprzysiężony do KWP i otrzymał stanowisko kwatermistrza Komendy Powiatowej krypt. "Turbina". W połowie kwietnia 1946 r. w czasie trwania akcji na Radomsko Małolepszy został przypadkowo aresztowany przez PUBP w Wieluniu, skąd po podpisaniu "lojalki" został zwolniony. O wydarzeniach tych zameldował dowództwu i za zgodą "Warszyca" oraz ze względów bezpieczeństwa jako zdekonspirowany żołnierz został wcielony do oddziału partyzanckiego ppor. "Błyskawicy".

Początkowo działania tej jednostki bojowej ograniczały się do okolic powiatu Wieluń, gmina Ostrówek, Konopnica, by z czasem rozszerzyć się na inne ościenne gminy m.in.: Działoszyn i pow. Pajęczno w woj. łódzkim. Głównym celem ataków KWP stały się lokalne kolaboracyjne komunistyczne władze w tym funkcjonariusze UB, MO oraz konfidenci. Do końca 1946 r. wszystkie wyroki m.in. kary śmierci czy chłosty były wykonywane przez pion egzekucyjny S.O.S. Kierownictwa Walki z Bezprawiem na rozkaz Sądu Specjalnego KWP. W lipcu 1946 r. tuż po rozbiciu Komendy Głównej KWP krypt. "Lasy-Bory" i likwidacji okręgów: łódzkiego i śląskiego krypt. "Klimczok" w strukturach wieluńskiej "Turbiny" doszło do chaosu organizacyjnego.

Ppor. Antoni Chowański ps."Kuba", 1947 r.

W końcu sierpnia 1946 r. jej kadra dowódcza poróżniła się, czego konsekwencją był podział zgrupowania na dwa obozy. "Murat" wraz z częścią swojego przybocznego plutonu krypt. "Labirynt" zachował odrębność od formacji "Błyskawicy". W październiku 1946 r. "Muratowi" podporządkował się 20-osobowy oddział krypt. "Burza" Kazimierza Grzelczyka "Zemsty" (żołnierza AK, uciekiniera z LWP). Nawiązał również łączność konspiracyjną z sieradzkimi partyzantami m.in. ppor. Antonim Chowańskim ps. "Kuba" (b. akowcem, dezerterem z MO, żołnierzem KWP "Młockarnia") czy też por. Janem Kwapiszem "Lis - Kula" (uciekinierem ze Szkoły Podoficerskiej LWP w Poznaniu, żołnierzem KWP "Młockarnia"). Mimo waśni i sporów organizacyjnych oddziały te nadal współdziałały ze sobą w podległym terenie stawiając czynny opór bezpiece do lutego 1947 r.

Por. Jan Kwapisz ps. "Lis - Kula", czerwiec 1947 r. (IPN).