Rzeź Polaków - rozkaz Jeżowa cz. 5
Dalszy ciąg rozkazu Ludowego komisarza spraw wewnętrznych Nikołaja Jeżowa adresowanego do najwyższych stopniem funkcjonariuszy NKWD. Jeżow uzasadnia w nim konieczność wymordowania wszystkich Polaków mieszkających w Związku Sowieckim ponieważ kraj spenetrowała Polska Organizacja Wojskowa. Penetracja ta była, jego zdaniem, tak głęboka a polska agentura tak silna i wpływowa, że to skutkiem jej działań była klęska Armii Czerwonej w wojnie polsko-bolszewickiej 1920 roku.
* * *
Przygotowywanie przewrotu antysowiekiego w pierwszym okresie rewolucji
Pierwszy etap aktywnej działalności POW w Rosji Sowieckiej to działania na początku 1918 roku ukierunkowane na zerwanie zawartego w Brześciu traktatu i przygotowanie antysowieckiego przewrotu wspólnie z Bucharinowcami i lewicowymi eserowcami. Miało to służyć wciągnięciu Rosji Sowieckiej w kontynuację wojny z Niemcami, ponieważ w tym czasie Piłsudski zmienił swoją orientację w kierunku Ententy i kierował działalnością swoich organizacji zgodnie z dyrektywami sztabu francuskiego.
Członkowie organizacji – Unszlicht, Leszczyński, Dolecki wspólnie z Bucharinem i lewicowymi eserowcami opracowali plan aresztowania Rady Komisarzy Ludowych z Leninem na czele. W tym celu Pestkowski[1] nawiązał na polecenie Unszlichta kontakt z przedstawicielem francuskiego wywiadu w Moskwie, generałem Lavergne[2] oraz z kierownictwem lewicowych eserowców. Bobiński[3] organizował oddziały zbrojne do udziału w powstaniu lewicowych eserowców; w polskich jednostkach pozostałych z czasów Kiereńskiego[4] prowadzona była działalność, której celem było prowokacyjne wystąpienie tych jednostek przeciwko wojskom niemieckim na linii demarkacyjnej.
Po niepowodzeniu planu antysowieckiego przewrotu i wznowienia wojny z Niemcami, moskiewska organizacja POW, działając zgodnie z dyrektywami Lavergne i Wieniawy-Długoszowskiego[5], adiutanta Piłsudskiego a zarazem ważnego członkia POW, który przybył nielegalnie na terytorium ZSRS, przestawiła się na przygotowanie interwencji przeciw Rosji Sowieckiej tworząc własne siły zbrojne pod pozorem formowania polskich jednostek Armii Czerwonej. Sformowana pod koniec 1918 roku tak zwana Zachodnia Dywizja Strzelców, złożona przeważnie z Polaków, była na najwyższym szczeblu dowodzenia całkowicie opanowana przez członków POW (dowódcy komdyw Makowski i komdyw Łągwa, komisarze Łazowiert i Sławiński[6], dowódcy brygad kombryg Majewski[7] i kombryg Dłuski[8], komisarze brygad: Ścibor[9], Gruzel[10] i Czernicki[11], dowódcy pułków – wszyscy bez wyjątku byli członkami POW), którzy stworzyli grupy POW w licznych jednostkach dywizji.
Defetystyczna działalność w czasie wojny sowiecko-polskiej.
Głównym polem działalności moskiewskiej organizacji POW od początku 1919 roku staje się Front Zachodni, gdzie organizacja wykorzystując wielu swoich członków znajdujących się na kierowniczych stanowiskach w sztabie frontu (Unszlicht – członek Rady Wojskowo-Rewolucyjnej, Muklewicz – komisarz sztabu frontu, Staszewski[12] - naczelnik oddziału wywiadowczego sztabu frontu, Budkiewicz - komisarz sztabu 16 Armii), w Wydziale Specjalnym frontu (Miedwied, Olski, Policzkiewicz[13], Czacki[14]) i w organach władzy Białorusi (Cichowski[15] – przewodniczący Centralnego Komitetu Wykonawczego Republiki Litwy i Białorusi) rozwinęła szeroką działalność, której celem było doprowadzenie do klęski Armii Czerwonej i ułatwienie zajęcia Białorusi przez Polaków.
Pierwszym najważniejszym aktem działalności organizacji na froncie było oddanie Wilna Polakom dokonane przez Unszlichta, który przejął dowodzenie obroną Republiki Litwy i Białorusi.
W różnych rejonach Frontu Zachodniego organizacja skupiła znaczną liczbę swoich zwolenników zebranych z różnych miejsc kraju pod pozorem mobilizacji Polaków-komunistów na front. Obsadziła też swoimi ludźmi różne sowieckie organizacje frontowe i stanęła na czele organizacji POW na Białorusi (KN-1), stworzonej przez Polaków niezależnie od moskiewskiej centrali.
Następnie w czasie wojny sowiecko-polskiej, organizacja pod kierownictwem Unszlichta nie tylko dostarczała polskiemu dowództwu wszystkie najważniejsze informacje o planach i działaniach naszych wojsk na Froncie Zachodnim (Unszlich przekazał Polakom plan ataku na Warszawę), ale prowadziła też planowaną działalność dywersyjną i powstańczą na tyłach Frontu Zachodniego.
W świetle faktów ustalonych obecnie w śledztwie, nie ma żadnych wątpliwości, że likwidowana organizacja POW, na czele z Unszlichtem, odegrała ważną rolę przyczyniając się do niepowodzenia ataku Armii Czerwonej na Warszawę.
[1] Pestkowski Stanisław Stanisławowicz, Polak, urodzony 3 grudnia 1882 roku w Kiełczygłowie niedaleko Kalisza w rodzinie szlacheckiej. W 1902 roku wstąpił do SDKPiL i trzy lata później był już w jej Komitecie Centralnym. Zaufany współpracownik Róży Luksemburg. Aresztowany i zesłany do obwodu irkuckiego uciekł, z Syberii i w 1912 roku spotykał się w Krakowie z Leninem. Następnie przebywał na emigracji w Belgii, Holandii i Wielkiej Brytanii skąd w 1917 roku pojechał do Rosji, by wziąć udział w rewolucji październikowej. Minister łączności, poczt i telegrafów w pierwszym rządzie sowieckim. Członek WKP(b), pracownik kadrowy Kominternu. W czasie wojny polsko-bolszewickiej był dyrektorem departamentu politycznego Frontu Zachodniego. W latach 1924-1926 przedstawiciel ZSRS w Meksyku. Po powrocie z placówki został zastępcą przewodniczącego i sekretarzem Międzynarodowej Organizacji Pomocy Rewolucjonistom. Aresztowany 30 maja 1937 roku. Rozstrzelany 15 listopada 1937 roku.
[2] Generał Robin P. Lavergne francuski attache wojskowy w Moskwie, zaangażowany w różne sekretne działania antysowieckie.
[3] Bobiński Stanisław Janowicz, Polak, urodzony 20 listopada 1982 roku w Warszawie w rodzinie szlacheckiej. Członek SDKPiL od 1905 roku. Doktor filozofii. Uczestniczył w rokowaniach, które doprowadziły do pokoju brzeskiego. Członek WKP(b). Od kwietnia 1918 roku komisarz Rewolucyjnego Czerwonego Pułku Warszawy. Później komisarz polskiej Zachodniej Dywizji Strzelców. W czasie wojny polsko-bolszewickiej w Polskim Biurze Agitacji i Propagandy, potem sekretarz Polskiego Biura przy KC WKP(b), a później w komitecie rewolucyjnym na ziemiach Polskich opanowanych przez Armię Czerwoną. W latach 1926-1929 oddelegowany przez Komintern do KPP. Później prowadził działalność naukową i publicystyczną. Aresztowany 15 czerwca 1937 roku. Skazany na śmierć za udział w kontrrewolucyjnej organizacji POW 20 września 1937 roku i tego samego dnia rozstrzelany.
[4] Kiereński Aleksandr Fiodorowicz, Rosjanin, urodzony 4 maja 1881 roku w Symbirsku. Od 1905 roku w partii Socjalistów-Rewolucjonistów, tzw. „eserowców”. Po rewolucji lutowej 1917 roku premier Rządu Tymczasowego obalonego później przez bolszewików. Jeden z liderów Wielkiego Wschodu Ludów Rosji, rosyjskiej masonerii politycznej wywodzącej się z Wielkiego Wschodu Francji, w której działał od 1912 roku. Po niepowodzeniach politycznych w 1918 roku zbiegł do Francji, a w 1940 roku wyjechał do USA. Zmarł w Nowym Jorku 11 czerwca 1970 roku.
[5] Wieniawa-Długoszowski Bolesław Ignacy, Polak, urodzony w Maksymówce koło Stanisławowa 22 lipca 1881 roku. Ułan, generał dywizji, dusza artysty, jedna z najbarwniejszych postacji II RP, dyplomata, mason, od 1918 roku osobisty adiutant marszałka Józefa Piłsudskiego. Wykonując misję POW aresztowany w Moskwie przez WCzK i osadzony w więzieniu na Łubiance. Zwolniony w wyniku starań Leona Berensona, w carskich czasach adwokata Feliksa Dzierżyńskiego. W czasie wojny polsko-bolszewickiej dowodził jednostkami kawalerii. W 1921 roku mianowany attache wojskowym w Bukareszcie. W latach 1926-1938 na różnych stanowiskach w Wojsku Polskim. W 1938 roku został ambasadorem RP we Włoszech. 25 września 1939 roku prezydent Ignacy Mościcki wyznaczył go na swego następcę, ale Długoszowski zrzekł się urzędu pod naciskiem rządów Francji i Wielkiej Brytanii oraz sprzeciwów generała Władysława Sikorskiego. Po klęsce Francji, w 1940 roku wyjechał do Portugalii, a następnie do USA. W niejasnych okolicznościach i z niejasnych motywów popełnił samobójstwo 1 lipca 1942 roku.
[6] Sławiński Adam Siemionowicz (prawdziwe nazwisko Kaczorowski), Polak, urodzony w 1890 roku w Szepietówce na Wołyniu. W SDKPiL od 1907 roku. Od 1914 roku członek Socjaldemokratycznej Partii Robotniczej Rosji przekształconej później w WKP(b). W 1917 roku dowodził jednym z oddziałów Czerwonej Gwardii szturmujacych Pałac Zimowy. Potem oddelegowany do utrwalania władzy sowieckiej na Białorusi oraz prowadzenia komunistycznej agitacji w polskim I korpusie gen. Dowbora-Muśnickiego. W czasie wojny polsko-bolszewickiej, latem 1920 roku, kierował Komitetem Rewolucyjno-Wojskowym w Grodnie. W latach 1930-1933 w Komitecie Wykonawczym Kominternu. W latach 1930-1936 członek Biura Politycznego KC KPP. Przed aresztowaniem naczelnik grupy kontrolno-inspektorskiej Centralnego Zarządu Dróg. Aresztowany 9 czerwca 1937 roku. Uznany winnym zdrady oraz udziału w kontrrewolucyjnej organizacji terrorystycznej i rozstrzelany 3 listopada 1937 roku.
[7] Bliższych informacji nie znaleziono.
[8] Prawdopodobnie Dłuski Stanisław Jakowlewicz, Żyd, urodzony w 1906 roku w Warszawie. Członek KP(b) Ukrainy. Przed aresztowaniem w 1935 roku kierownik szkoły partyjnej. Rozstrzelany 10 czerwca 1938 roku.
[9] Ścibor Władysław – komisarz polityczny w sformowanym wiosną 1918 roku Rewolucyjnym Czerwonym Pułku Warszawskim, a później w sformowanej w sierpniu 1918 roku 1 brygadzie Zachodniej Dywizji Strzeleckiej (Zachodnia Dywizja Strzelców Polskich).
[10] Gruzel Wacław Pietrowicz, Polak, urodzony w 1884 roku w ówczesnym powiecie skierniewickim. W 1906 roku członek SDKPiL, później członek WKP(b). W 1918 roku komisarz 2 brygady Zachodniej Dywizji Strzeleckiej. Podczas wojny polsko-bolszewickiej, w latach 1919-1920 komisarz 52 Dywizji Strzelców (przemianowana Zachodnia Dywizja Strzelecka, z której zdezerterowała i przeszła na polska stronę większość Polaków). Później na różnych stanowiskach administracyjnych i partyjnych na Białorusi. Aresztowany 16 czerwca 1937 roku. Rozstrzelany 21 sierpnia 1937 roku.
[11] Czernicki Stiepan Iwanowicz, Członek WKP(b) od 1918 roku. W 1918 roku komisarz 3 Rewolucyjnego Pułku Siedleckiego 1 Brygady Zachodniej Dywizji Strzeleckiej. W czasie wojny polsko-bolszewickiej komisarz 53 dywizji w wojskach pogranicznych na Froncie Zachodnim. Za umiejętne dowodzenie odznaczony w 1920 roku orderem Czerwonego Sztandaru.
[12] Staszewski Artur Karłowicz, Żyd, urodzony w Mitawie (Litwa) 24 grudnia 1890 roku. W latach 1906-1912 członek SDKPiL. Od 1918 roku w WKP(b). W latach 1918-1919 ukończył Lefortowską Szkołę Czerwonych Dowódców w Moskwie. W czasie wojny polsko-bolszewickiej naczelnik oddziału agenturalno-wywiadowczego sztabu Frontu Zachodniego ze specjalnym zadaniem szerzenia rozprzężenia w szeregach wojsk polskich drogą kolportażu „literatury agitacyjnej”. Od kwietnia do grudnia 1920 roku naczelnik wydziału wywiadowczego Frontu Zachodniego. W latach 1921-1924 jednoczesny rezydent Zarządu Wywiadu RKKA i Wydziału Zagranicznego WCzK-OGPU w Berlinie pod przykryciem sekretarza przedstawicielstwa handlowego. Sowiecki przedstawiciel handlowy w Hiszpanii w czasie wojny domowej w tym kraju. Aresztowany 8 lipca 937 roku. Rozstrzelany 21 sierpnia 1937 roku.
[13] Policzkiewicz Wacław Teofilowicz, Polak, urodzony w Warszawie w 1980 roku. Członek WKP(b) od 1907 roku. W WCzK od 1918 roku. Pracował w Moskwie, Tule oraz w Wydziale Specjalnym Frontu Zachodniego. Od 1922 roku w przedstawicielstwie OGPU przy Leningradzkim Okręgu Wojskowym. W latach 1927-1930 naczelnik okręgowego OGPU w Pskowie. Przed aresztowaniem, 15 lipca 1937 roku, naczelnik wydziału miejsc odosobnienia (gułagów) NKWD Krymu. Rozstrzelany 27 sierpnia 1937 roku.
[14] Czacki Stanisław Józefowicz, Polak, urodzony w 1899 roku. Członek PPS od 1915 roku. Żołnierz I Brygady Legionów. Wzięty do niewoli. W 1917 roku czynnie działał w PPS w Piotrogrodzie. Członek WKP(b) od 1919 roku. Od 1920 roku funkcjonariusz Wydziału Specjalnego WCzK – Wydział Zagraniczny OGPU (kontrwywiad). Do 1929 roku rezydent Wydziału Zagranicznego OGPU w Stanach Zjednoczonych pod przykryciem urzędnika przedsiębiorstwa handlowego Amtorg. Od 1929 roku naczelnik anglo-amerykańskiej sekcji Wydziału Zagranicznego OGPU Rozstrzelany 21 sierpnia 1937 roku.
[15] Cichowski Kazimierz Henrykowicz, Polak, urodzony w Ostrowcu Świetokrzyskim 7 grudnia 1887 roku. Wstąpił do SDKPiL w 1907 roku. Od 1921 roku członek KC KP Zachodniej Ukrainy. Aresztowany przez władze polskie we Lwowie w 1921 roku. Skazany w 1923 roku na 3 lata więzienia. Zwolniony w 1925 roku. W latach 1925-1929 członek KC KPP. W 1930 roku skazany na 8 lat ciężkiego więzienia. W 1932 roku wymieniony na granicy z ZSRS w ramach wymiany więźniów politycznych. Od września 1932 roku pracownik wydziału kadr Komitetu Wykonawczego Kominternu. Podczas wojny domowej w Hiszpanii naczelnik wydziału kadr w Brygadach Międzynarodowych. Wezwany do Moskwy i aresztowany po przyjeździe 21 sierpnia 1937 roku. Rozstrzelany 26 października 1937 roku.
- Blog
- Zaloguj się albo zarejestruj aby dodać komentarz
- 1779 odsłon
