Węgierska książka o "Orlętach Lwowskich"

Trochę mi zajęło wejście w klimat książki Jenő Szentiványi, napisanej dla czytelnika o wiele młodszego i żyjącego jednak w trochę innych czasach. Książka pierwotnie ukazała się na Węgrzech w 1939 roku i nigdy dotąd nie została wznowiona. W notce promocyjnej czytamy, że miała całkiem spory wpływ formacyjny na to węgierskie pokolenie, które postanowiło w 1956 roku stanąć przeciwko sowietom. Po kilkudziesięciu stronach lektury wciągnąłem się jednak, przypominając sobie bardzo stare czasy, gdy książki czytano mi jeszcze na głos, czy to Sienkiewicza, czy też Niziurskiego…

Ta książka może być czarnym snem dzisiejszych zwolenników wychowania bezstresowego i bezideowego. Wojna, choć straszna, ale jako zarazem obowiązek i przygoda. Ojczyzna jako wartość większa niż życie, rodzice jako autorytety – zgroza, coś takiego dawać do przeczytania dzieciom? Ano właśnie. Nie wiem, czy dziś jeszcze czyta się dzieciom książki, ale jeśli tak, to tą na pewno warto. Jeśli dzieci czytają już same, podsunąć. Jeśli nie czytają, cóż… W kraju, którego elity nie opierałyby swojej władzy na kompleksach wobec całego świata, wywołanych w społeczeństwie, już dawno powstałby z tej książki wysokobudżetowy, młodzieżowy film. I ten film by się producentom zwrócił.

Nie ma co pisać streszczenia, gdy wszystko mówi nam tytuł książki. Mamy więc Lwów roku 1918, radość z odzyskanej Polski, jak się okazuje przedwczesną i zaciętą walkę z wczorajszymi sąsiadami, której wynik wcale nie jest pewny. Ideowa młodzież, brawurowi chłopcy i odważne dziewczęta, rozsądni dorośli, żołnierze i patrioci – tak bardzo normalna, a tak niepoprawna dziś politycznie książka.

Jenő Szentiványi, Orlęta lwowskie, wydawnictwo M, 2013